Le horthaí ársa an díoltais dhéanfaidh muid tú a shárú.

Tá a seanáitribh fós le feiceáil go hiomadúil mar a bhfuil cathracha is dúnta, liosanna, ráthanna, clocháin, is galláin.

Muintir ársa, sheanda iad, a bhfuil fuil déithe iontu - Mór is Mis, Daghda is Crom Dubh.

Sin, nó arís ar ais, an é gur fogha an Bhreatnaiseora é faoi **ro**-(ritheach) na Gaeilge a thabhairt leis ina chúpla focal breac-Ghaeilge? Is fada fiannach an lá, más ea, ó tosaíodh dúnghaois an chúpla focal Gaeilge sa phríomhchathair! Ní fheadair mé cé mhéad de lucht léite an ailt seo a ghlacfas le 'Y Life' mar shanasaíocht.

Tá an méid sin tuillte ag an gcluiche is ársa agus is breátha dá bhfuil againn.

"Is iarsceimhlitheoir mé, de phór fada ársa iarsceimlitheoirí.

Cheansaigh na sean-Éigiptigh é, agus thug na Rómhánaigh go dtí an Eoraip é.

Ceantar álainn stairiúil, ceantar atá ar maothas le seanchas agus le comharthaí seandálaíochta.

Stair ======= Ceantar an-ársa é Gleann Fhinne.

Cén fáth ar bunaíodh é? Theastaigh uainn cultúir ársa na hÉireann a chur i láthair an tsaoil mhóir sna modhanna is rídhéanaí, ag nascadh an traidisiúin leis an nua-aimsearthacht.

De réir ghníomhairí rúnda "Beo Ar Éigean" sa chathair ársa eaglaiseach, gur ag caitheamh siar piontaí Chianti atá Balor san am i láthair, i gcuideachta a sheanchara Eoin Pól II.

Cuid mhór acu ní aithneoidís barra ceoil thar bharra sópa, nó céim damhsa thar chéim sa Ghaeilge Ársa.

Fiú má bhí aithne air mar cheoltóir cruite, bhí sé breá ábalta uirlisí eile a sheinm: an pianó, an corn Sasanach, an t-óbó agus, ar ndóigh, an tiompán, uirlis ársa Éireannach le céad agus fiche sreangán atá rud beag cosúil leis an dulcaiméir.

Ós ag caint dúinn ar an Aire íseal imearthach ársa sin McCreepy, fuair Balor na Súile Nimhe litir uaidh cúpla lá ó shin.

Mar shampla, tá *pardon *an-ársa ann darb ainm *Trommenie*, agus mar chuid de, téann an mórshiúl thart ar chloch darb ainm Cathaoir Naomh Rónán, *"sur lequel les femmes stériles s'asseyaient pour demander les joies de la maternité".

Tá a fhios ag an saol mór go dtéann cuid rútaí Bhalor siar i bhfad isteach i gceo na staire agus síos go domhain isteach i gcréafóg Thoraí, níos doimhne ná Poll na Raithní ann agus níos doimhne fiú ná roinnt poll clúiteach eile ar an oileán ársa.

An bhfuil cúrsaí iománaíochta in umar na haimléise? B'fhéidir go ndéarfadh léitheoirí gur gealtán iomána mé ach braithim easpa cur chuige i mbliana ó thaobh cur chun cinn an tseanchluiche ársa.

Bhí an-eolas aici ar na Ceiltigh freisin, agus bhí sí cinnte dearfa gurbh iad na *Danaoi*, tuath na Sean-Ghréige, agus Tuatha De Danann na finscéalaíochta an dream ceannann céanna in anallód! Tuigeadh dom sa deireadh, blianta ina dhiaidh sin, le linn mo chéad chuairte ar Éirinn agus ar an Ghaeltacht (Samhradh 1998) go mb'fhéidir nár de shliocht *Danaoi *na Gréige iad na Gaeil ná na Tuatha Dé Danann; mar sin féin, chonacthas dom gur dream iontach ab ea na Gaeil, a raibh croí misniúil agus uasal acu, agus thuig mé go raibh a ndearcadh féin ar an saol acu.

Léiríonn ainm an oileáin, Cléire, a nasc ársa le creideamh.

Agus toisc go raibh mé ag díol seanuirlisí ceoil ag an am, luigh sé le réasún seansiopa a raibh stair ársa ceoil taobh thiar de a cheannach.

Tá siad ar nós daoine a ghléasann iad féin mar Lochlannaigh nó mar Ghaeil chun seanchathanna a athchruthú.

I dtuaisceart na hIordáine freisin atá an chathair ársa Rómhánach Jerash, ceann de na láithreáin Rómhánacha is fearr a chonaic mé riamh.

Go deimhin, ní fada ó shin ó rinne an Taliban smidiríní den dealbhóireacht ársa ag léiriú an Bhúda in Bamiyan na hAfganastáine.

Is breá liom dul ar thurais, agus is é an rud iontach faoin tseandálaíocht ná go mbíonn na láithreacha ársa amuigh faoin tuath de ghnáth, in áiteanna áille - tá cairn agus ciorcail ghallán neoiliteacha ar thaobh sléibhte, tá ráthanna de chuid na gCeilteach i measc páirceanna, tá mainistreacha ón ré luath-Chríostaí in aice le haibhneacha nó lochanna, agus tá caisleáin ar charraigeacha arda dubha in aice leis an fharraige.

Rachaidh an bóthar seo glan tríd an ngleann idir Cnoc na Teamhrach ar thaobh amháin agus Scrín ar an taobh eile; ina dhiaidh sin rachaidh sé go Tailtiu agus as sin go mainistir ársa Cheanannais.

Nuair a d'fhógair Gibson go raibh sé i gceist aige an scannán seo a dhéanamh agus go mbeadh sé in Aramais (teanga ársa na Palaistíne) agus i Laidin, agus fotheidil i mBéarla leis, leiríodh iontas agus sceipteachas sna meáin chumarsáide.

Ceapaim freisin gurb í an amhránaíocht an chuid is ársa agus is tábhachtaí den traidisiún agus gur chóir tuiscint de shaghas éigin a bheith ag gach ceoltóir tradisiúnta ar an amhránaíocht.

Le tamall anuas freisin, tá an díospóireacht faoi scannán mór-ráchairte Mel Gibson, *The Passion of The Christ*, tar éis aird daoine a tharraingt ar na gnéithe is measa de chúrsaí reiligiúin - an éadulaingt agus an fuath seanbhunaithe.

Féile ársa é Am Mòd, mar sin, ach mar a tharlaíonn sé tá sé ar comhaois leis an dá cheann eile.

Nuair a thosófar ag bá na háite faoi uisce, áfach, bainfear a n-áit chónaithe de na daoine seo agus scriosfar a gcultúr ársa.

Chuaigh muid i dtreo Oileán an tSéipéil, agus an chéad rud a dtáinig muid air ná an seanbhád ársa.

Eas uisce agus sliabh bréagach rí-ard (tá an-radharc le fáil uaidh) an Parc des Buttes Chaumont; cruinniú le chéile na gcág istigh sa Jardin des Plantes, áit a bhfuil neart lusanna agus luibheanna le feiceáil; crainn mhaorga an chúigiú *arrondissement* sa Jardin de Luxembourg (Bhí suas le 38,000 crann i bPáras nuair a rinneadh an chéad chrannáireamh in 1855, agus tá níos mó anseo anois); an crann is seanda sa chathair, an Robinier, a cuireadh sa bhliain 1601; gan trácht ar bhruacha an Seine, áit a mbíonn neart daoine ag siúl, ag rothaíocht agus ag lannrolláil.

Agus cén áit a bhfuil an tÁras úr le tógáil? Cén áit eile ach ar Oileán Ghabhla! Is cuma sa tsioc léi nach mbeidh focal Gaeilge le cluinstean thart uirthi ar Ghabhla as siocair nach bhfuil duine ar bith ina chónaí ann; dar léi go mbeidh sí ábalta teanga ársa na nGael a shú isteach ó na clocha agus ón bhrobh.

Tá bhur gcultúr ársa beo beathach, idir cheol agus litríocht, spórt agus rince.

” Tá mo sháith ráite agam!” Cé go bhfuil a sháith ráite ag Laoch na Litríochta níl a leordhóthain scríofa aige go fóill, nó tá sé chomh corraithe sin faoi thionchar an Bhéarla agus faoi thionchar dhul an Bhéarla ar theanga ársa na hÉireann go bhfuil sé ar tí leabhar gramadaí agus comhréire dá chuid féin a fhoilsiú.

Ar chúis amháin nó ar chúis eile, bhí mé ag súil le cearnóg ársa, lán tithe tábhairne traidisiúnta, foirgnimh agus droch-chaoi orthu, agus roinnt mac léinn agus stíl ghruaige *mullet *acu ag dul thar bráid.

Ar chúis amháin nó ar chúis eile, bhí mé ag súil le cearnóg ársa, lán tithe tábhairne traidisiúnta, foirgnimh agus droch-chaoi orthu, agus roinnt mac léinn agus stíl ghruaige *mullet *acu ag dul thar bráid.

D’admhaigh sé go ndeachaigh sé go Contae na Mí ar cuairt uair amháin, lá fearthainne móire, agus cé gur taispeánadh dó an áit a mbíodh Ard-Ríthe na hÉireann ina gcónaí anallód, ní bhfuair sé radharc ceart ar an áit nó bhí an láthair ársa mhaorga clúdaithe le ceo na staire, dar leis.

* Gluais • Glossary bandéithegoddesses adhradh an bhandéthe worship of the goddess is ársamost ancient dár n-oidhreachtof our heritage ómósreverence tírdhreach beannaithehallowed landscape filíocht dheabhóideachdevotional poetry a aithristo recite féintóraíochtsearching for ones self

Ar chúis amháin nó ar chúis eile, bhí mé ag súil le cearnóg ársa, lán tithe tábhairne traidisiúnta, foirgnimh agus droch-chaoi orthu, agus roinnt mac léinn agus stíl ghruaige *mullet *acu ag dul thar bráid.

Tá stallaí ársa snoite an chóir le feiceáil ann, agus díonta maisithe adhmaid.

Ach le roinnt blianta anuas, tá beirt Ghael-Mheiriceánach tar éis ról lárnach a bheith acu sna hiarrachtaí atá á ndéanamh *Underground *Londan – is é sin córas ársa traenacha faoi thalamh na cathrach – a thabhairt isteach san aonú aois is fiche.

Agus is féidir dul ann Oíche Shamhna agus sult a bhaint as ceiliúradh na féile ársa Ceiltí, Samhain, a chríochnaíonn le dó fear ollmhór caolaigh.

Mar a dúirt Liam Ó Cuinneagáin, stiúrthóir Oideas Gael, sa treoirleabhar a d’fhoilsigh an comhlacht i 1997: “Dúinne i nGleann Cholm Cille, tá an fhorbairt eacnamúil agus an cultúr dlúthcheangailte lena chéile; ní gnáth-thurasóir a thig chugainn ach cuairteoirí ar spéis leo saibhreas sainiúil na Gaeltachta agus níl áit níos fearr leis sin a fháil ná paróiste seanda an Ghleanna.

Tá dhá leac ársa snoite le feiceáil freisin.

“Ba é an dearcadh a bhí aigesean ná gur gá an bhéim a chur ar shochaí nua-aimseartha a chruthú ina bhfuil an bhéim ar chearta daonna agus chan ar Bhíoblaí agus téacsanna ársa mar níor scríobhadh lenár linn féin iad , agus d’aontóinn leis sin.

Ar an bhealach, bhuail siad isteach chuig Guernica, an sráidbhaile Bascach agus príomhchathair ársa Thír na mBascach, a d’fhulaing an bhuamáil uafásach aerga a rinne na Naitsithe sa bhliain 1937, buamáil a d’fhág 1,600 duine marbh.

In 2003, thug an Bord Pleanála cead don Údarás um Bhóithre Náisiúnta an mótarbhealach 50 ciliméadar seo a thógáil ó Bhaile Bhlainséar go Ceanannas; bhí raic ann nuair a fógraíodh go mbeadh an bóthar seo ag dul tríd an ghleann idir Cnoc na Teamhrach ar thaobh amháin agus Scrín ar an taobh eile agus, ina dhiaidh sin, go rachadh sé go Tailtiu agus as sin go mainistir ársa Cheanannais.

An samplaí de chruthaitheacht ealaíonta na n-ainmhithe seo a leithéid nó, murab ea, cad é an míniú atá orthu? An Seansaol ======= Maidir le nós imeachta an chait, mar shampla, tá fianaise ann nach nós nua-aimseartha é seo agus go raibh meas ag muintir na sean-Éigipte ar na hiarrachtaí ealaíonta a dhéanadh a gcuid cat féin.

Lena ngob oráiste agus na cosa atá mar a chéile, tá siad an-tarraingteach ar fad! Bhuel, a léitheoirí, ba mhaith liom cur in iúl daoibh go mbeidh mé ag glacadh sosa i ndiaidh an ailt seo, mar tá sé ar intinn agam níos mó ama a chaitheamh ar phíosa taighde faoin tseanstair atá idir lámha agam.

Lena ngob oráiste agus na cosa atá mar a chéile, tá siad an-tarraingteach ar fad! Bhuel, a léitheoirí, ba mhaith liom cur in iúl daoibh go mbeidh mé ag glacadh sosa i ndiaidh an ailt seo, mar tá sé ar intinn agam níos mó ama a chaitheamh ar phíosa taighde faoin tseanstair atá idir lámha agam.

Léann san Araibis, sa Pheirsis, sa Tuircis, sa Laidin-Araibis, gan trácht ar na mílte lámhscríbhinn san aibítir Choireallach agus i dteanga atá níos ársa fós, ar a dtugtar an tSean-Bhoisnis.

Agus nuair a bhí an talamh sleamhain faoi chosa Milosevic i 1989 agus greim an fhir bháite aige ar an gcumhacht, cad é a rinne an sionnach lofa ach sean-néaróis Sheirbiaigh na Cosaive a mhúscailt le briathra lasracha ag comóradh cúig chéad bliain Chath Ghort na Lonta Dubha.

Anois siúlaim leat i gcaorán na bhfuiseog is éistim le monabhar abhna do bhriathra ó Bhéal an Áthaagus cuirim mo bheola le do chneas atá cumhra, a ghrá, le sméara dubha Ghleann an Átha …i dtobainne, tá mé lán díot, a mhian, is níl a dhath le déanamh agam ach luí síos leat go dianar leaba seo an dáin agus tú a bhriatharú chun beatha … Gluais • Glossary glao coiligh a póigethe rooster call of her kiss mullaightop of house buí-ómrayellow-amber bruth análahot breathing múr teasabank of heat cága callánachanoisy jackdaws á ngríosúinciting them a ngiúmaráilhumouring them go breabhsántasprightly meall gréineorb cabhail chathrachcity body spréite go hanástaspread awkwardly tnáitejaded basár a brollaighthe bazaar of her bosom ag borradhswelling dlaoithe casacurly tresses cabhsaí dúshlánachachallenging lanes á gclutharú féinhiding themselves méalasorrow buairtvexation cruachásdistress ag déanamh tochtagrieving silently an tréanthe strong ag tromaíocht ar an truadenigrating the wretch meannánkid méileachbleating scrínteshrines bean feasa na gclós ársawise woman of the ancient yards dhorchaigh spéir a súlthe sky of her eyes darkened ceannaircrevolt a d’fheall orthuwhich failed them boige paidrethe softness of prayer le báinífurious bhruth bréan bildeálathe foul heat of the building site ag déanamh angaidhfestering i bhforógraí bagracha lucht léirsithein the threatening proclamations of the demonstrators bhachlógachindistinct siogairlínípendants glémhaiseachexquisitely beautiful go ríogúilregally teanga túisetongue of incense ag clingireachtringing bantracht bheoshúileachthe quickeyed women le coim na hoícheat nightfall ag spréamh cheannbhrat glé an dorchadaisspreading the bright canopy of darkness bioráinpins ag lonrúshining clóca sróilcloak of satin aigeantaspirited buimefoster-mother deoch shuainsleeping-draft spréachspark súgachmerry ag glinniúintsparkling tú a mhuirniúto caress you linntepools cumhaloneliness le tú a aoibhnniúto make you blissful ionúinbeloved másaíthighs a niamhraigh mo dhánwho made resplendent my poem i gcaorán na bhfuiseogin the bog of the larks monabharmurmur chneasskin cumhrafragrant miandesire

Thaitin Mainistir Rongbuk le Liam, foirgneamh cloiche agus dóibe, cruth na haoise ar na ballaí ársa.

" Ar maidin, chuaigh mé amach le háiteanna ársa a fheiceáil.

Tugtar cuireadh dúinn suí cois tine ann agus ceann de shearmanais sheanda an Ainu a roinnt le hOki, a theaghlach agus Kenato, úinéir agus riarthóir na hiarsmalainne.

Tá sceach ársa le feiceáil taobh amuigh de Choláiste Naomh Muire, agus deirtear gur chuir Máire, Banríon na hAlban, é.

Aon tsráid amháin de thithe seanda cloiche a bhfuil armas teaghlaigh ar chuid acu.

"Fáilte romhat go Williamsburg," arsa seanfhear liom, blas seanársa Shasana ar a chuid cainte, tar éis bheith ag éisteacht liom ar chúla téarmaí.

Níl mórán den seanbhaile ársa fágtha sa lá atá inniu ann, taobh amuigh de chúpla foirgneamh mar an tseaneaglais i lár an bhaile, a sheas go dúshlánach in éadan bhuamadóirí Hitler agus Mussolini, a scrios trí cheathrú den baile agus a mharaigh na céadta ar an lá fuilteach úd, an 26 Aibreán 1937.

Atmaisféar ársa ann – sorcas, scátháin, seó, smideadh, siamsa, spraoi.

De réir an bhéaloidis, bhí ballaí sheanbhaile ársa na Traí tógtha ar bhealach chomh casta sin nach dtiocfadh le naimhde ar bith a rinne a mbealach isteach sa chathair a mbealach a dhéanamh amach arís! Séadchomhartha suimiúil é Julian’s Bowers, agus is suntasach an méid dua (agus airgid) atá á chaitheamh air, ainneoin nach bhfuil an láithreán féin go hard ar liosta tosaíochtaí English Heritage.

Tá na cnaipí ar cheamaraí digiteacha á mbrú gan tairiseamh agus roinnt de na déagóirí ag spraoi agus ag suairceas mar a bheidís i bpáirc aonaigh nó in iarsmalann ina bhfuil stair ársa á léiriú nach bhfuil aon bhaint acu in aon chor léi.

Is dócha go mbeadh mearbhall éigin ar na druideanna ársa céanna dá bhfeicfidís áit i bPort Láirge ar a dtugtar Nemeton sa lá atá inniu ann.

Ach seo ceist: caidé atá contráilte leis an snaoisín? Má tá daoine ag iarraidh stuif a chur suas a srón, nach dtiocfadh leo an snaoisín a úsáid? Agus mura bhfuil dath donn nádúrtha an snaoisín maith go leor dóibh, nach dtiocfadh leo é a dhéanamh bán? Má táthar in ann an bradán agus an breac a thairgeadh ar dhathanna éagsúla anois, gan trácht ar an phráta féin, nach dtiocfadh leo an rud céanna a dhéanamh leis an snaoisín? Tá stair uasal ársa ag an snaoisín sa tír seo.

De réir mar a leanann an scéal ar aghaidh, feicimid coimhlint dhosheachanta idir an pobal, a bhfuil sé mar aidhm aige oidhreacht ársa Lios na gCat a chosaint, agus lucht an rachmais, a dtugann an rialtas tacaíocht dó.

Nós ársa in Éirinn ab ea é, aimsir an fhómhair, barraí gan bhaint a fhágáil i gcúinne amháin de pháirceanna ionas go mbeadh áit éigin ag an ngiorra le héalú chuici.

Scéalta a bhaineann le traidisiún ársa scéalaíochta na hIndia a bhíonn á n-insint acu, ina bhfaigheann na maithe an lámh in uachtar ar na hoilc i gcónaí.

Ní cleachtú nua atá ann bailiúcháin ríomhairí cianda a úsáid chun jab mór a dhéanamh agus ar bhealach is é an cleachtú céanna seo atá taobh thiar den néalríomhaireacht.

Tá an choimhlint seo i gcroílár cuid mhaith creideamh ar fud an domhain: an streachailt idir yin agus yan i dTaochas na Síne, idir Séat agus Osiris na sean-Éigipte, idir fhorsaí diaga agus lucht an tsaoil seo sa tsean-Ghréig, agus idir an Mhaith agus an t-Olc i mBíobla na Críostaíochta.

Balor: Ach, a eagarthóir, ní fhaighim mar íocaíocht san am i láthair ach cent amháin, nó mar ‘chianóg’ in do leagan arse féin, gabh mo leithscéal, ársa, Liatromach féin - sula ‘gceartaí’ tú mé! - cianóg in aghaidh gach abairt a scríobhaim.

Dála an scéil, measann Mike Baillie, Ollamh le Bitheolaíocht Ársa nó pailé-éiceolaíocht, in Ollscoil na Banríona Bhéal Feirste, gur eascair Cú Chulainn as dreige a theagmhaigh le haeráid an domhain sa bhliain 540i.

An tAos Ársa, Rúndiamhair, Síochánta Tá na Mandaean ar na pobail chreidimh is sine ar domhan is bhí siad suas san Iaráic sula raibh aon chaint ar Chríostaíocht is Ioslam.

I mí an Mhárta 1980, níor lig na póilíní don fhile Mouloud Mammeri léacht a thabhairt ar fhilíocht ársa na nImazighen ag ollscoil Tizi-Ouzou.

Chuir muintir dhúchais na hAstráile fúthu sa tír seo den chéad uair corradh is ceathracha míle bliain ó shin, de réir na fianaise seandálaíche, agus maítear go minic go bhfuil an tsaíocht bheo is ársa gan bhriseadh ar domhan acu.

Rinneadh **9,000 bliain ó shin** é ar bhalla i seanchathair ársa in aice leis an bholcán Hasan Dagi, atá anois ina chodladh le cúpla míle bliain.

Teanga ársa í an Ghaeilge agus tá cuid den chultúr ársa ina dhrithle inti i gcónaí; baineann tréithe le filíocht na Gaeilge nach bhfuil fáil orthu i mórán litríochtaí eile i lár agus in iarthar na hEorpa, cuir i gcás.

Coinníonn an fuarán ársa ansin ‘La Terrina’ (an babhla anraithe) na bláthanna úr i rith na maidne agus scríofa air tá ‘Fa del ben e lassa dire’ (déan an mhaith agus lig dóibh labhairt) Muna dtig leat gach rud ar an liosta seo a fheiceáil le linn do chuairte, glac misneach ó fhocail Robert Underwood Johnson: *In tears I tossed my coin from Trevi’s edge, A coin unsordid as a bond of love - And with the instinct of the homing dove, I give to Rome my rendezvous and pledge.

Déanta na fírinne, is geall le faoiseamh é go bhfuil contae eile anois ag fógairt go bhfuilid fós beo agus go bhfuil an cluiche ársa fós á imirt le croí is le fuinneamh i gcontaetha eile.

Tá an carr anois ina chnap de mhiotal lúbtha dóite agus chuirfeadh an cruth agus an dath meirge atá air corpán ársa i gcuimhne duit ach a bheith leasaithe le himeacht mhall an ama sa phortach.

Ba bhean chruthaitheach í, mar a tugadh le fios in The Shamrock tráth: “rinneadh carbaid ársa na hÉireann as cathaoireacha luasctha, crosa Gaelacha as páipéar donn.

Caithfidh sé gur daoine seiftiúla iad an Masai a bhfuil scileanna ársa in úsáid acu mar ní raibh puinn féir le feiceáil sa cheantar ina raibh siad lonnaithe, dar linne, ach bhí siadsan in ann maireachtáil ar an talamh dhearóil sin.

Scríobhann Heaney sa saothar seo go raibh an portach cosúil le him saibhir dubh, a d’oscail faoi do chois, gach sraith den ithir seo dlúth agus beo le fréamhacha cianda nach raibh deireadh leo.

Bhí teicneolaíocht ársa acu, bunaithe ar an bhitheolaíocht.

Ba é an chúis ar bunaíodh an mheitheal athbhreithnithe úd ná go bhfacthas do lucht cur chun cinn na hiomána san ardchathair nach raibh staid ná stádas an chluiche ársa sásúil ná sláintiúil le hais spóirt pháirce eile agus le fada roimhe sin.

Tharraing sé grianghraf de féin i 1995 ag ligint do shíothal ársa ó ré Ríshliocht Han titim óna lámha, agus briseadh ina smidiríní ar an urlár.

Ansin thángadar go tiubh uaidh - idir sin-sean, agus nua-sean.

Ansin thángadar go tiubh uaidh - idir sin-sean, agus nua-sean.

Amharctar ar na saothair dhealbhóireachta agus ar na hearraí fínéalta ársa seo mar rudaí a bhí lán suntais agus tábhachta ó thaobh an chreidimh de.

In ainneoin charthanacht a chuid próis, chuir Foucault in aghaidh an trua stairiúil sin a fheictear fós go forleathan i saothar ‘raidiceach’ scoláirí a thugann aghaidh ar an gcartlann chun peacaí ársa a cheartú.

Labhair teanga cianársa na hUngáirise.

Ach ar feadh i bhfad tá an lucht dlí i bhfolach taobh thiar dá gcuid nósanna ársa is dá gcuid cleachtas doiléir.

Is amhrán ársa atá i laoi maidneachan lae.

Tá ealaíontóir óg, Adrienne, tagtha go dtí an chathair ársa rómánsúil seo tar éis dá pósadh cliseadh, í ag súil le tús a chur le saol nua.

Dá dtreigfidís an t-oileán, d’imeodh an draíocht leo agus ní bheadh i dToraigh feasta ach carraig lom álainn a mbeadh iarsmaí den chianaimsir air.

Mhúin leabhair Hubert Butler ceachtanna tábhachtacha dó mar gheall ar bhá ársa na hEaglaise Caitlicí don fhaisisteachas frithchumannach, ceachtanna dár cíoraíodh go gairmiúil le déanaí i leabhar breá Robert Tobin, *The Minority Voice: Hubert Butler and Southern Irish Protestants (Oxford, 2012)*.

Ghlac EOECNA - UNESCO i mí Meithimh i mbliana le Eaglais ársa na Beithile, ionad beirthe Chríost, mar shuíomh ar leith oidhreachta sa Phalaistín.

Maíonn Aaron Stuart áfach gur céim mhór chun tosaigh iad, mar go dtugann siad aitheantas d’oidhreacht ársa a mhuintire.

Ealaín ársa ab ea an reitric nó an ars rhetorica, ealaín a raibh aidhm chinnte aici ó aimsir lucht cleasaíocht cainte na Sean-Ghréige, na Sofaistí, i leith .