aimsir na Lochlannach
the time of the Vikings
Bhí an t-iora rua le fáil i mBaile Átha Cliath
aimsir na Lochlannach.
aimsir dhoineanta
stormy weather
Ar an 7 Marta, mar shampla, chuaigh long go tóin poill ó dheas ón tSicil in
aimsir dhoineanta agus bádh suas le trí scór duine.
aimsir shíorathraitheach
ever-changing weather
Is ceantar é atá lán d'áilleacht neamhcheansaithe agus is iad an
aimsir shíorathraitheach agus na caoirigh ar féarach na fórsaí is mó a fhágann a rian ar an talamh fiáin seo.
a bhiseoidh le himeacht aimsire
which will improve through time
Tá croífhoireann curtha le chéile atá maith agus
a bhiseoidh le himeacht aimsire.
an aimsir seo
these days
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
an aimsir seo
these days
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
a coinníodh faoi rún aimsir an olltoghcháin
that were kept secret at the time of the general election
Agus an méid sin ráite, áfach, níor éirigh leis teacht i dtír ar dhrochíomhá an rialtais san fhómhar, nuair a sceitheadh an t-eolas faoi na ciorruithe móra a bhí beartaithe ach
a coinníodh faoi rún aimsir an olltoghcháin.
scoith aimsire
great weather
Ach, ar a laghad, bíonn
scoith aimsire ann i rith na bliana agus caithfear a bheith sásta leis sin.
an tollán caithimh aimsire
the hobby tunnel
Tá réimse polaithollán ann, ina measc ceann beag darb ainm "
an tollán caithimh aimsire" agus ceann níos mó, "tollán an teaghlaigh", inar féidir glasraí a fhás don teaghlach.
Aimsir Chromaill
the time of Cromwell
Aimsir Chromaill a bhí ann agus tháinig saighdiúirí isteach chun an oileáin an t-am sin leis na daoine a smachtú.
aimsir na dtoghchán áitiúil
the time of the local elections
Cloisfear neart bladair faoin bhfeachtas sin ó pholaiteoirí áitiúla san iarthar idir seo agus lár na bliana seo chugainn,
aimsir na dtoghchán áitiúil.
ó aimsir eile
from another time
Thógfadh sé agallamh eile leis sin a phlé!
AÓF: An ndéarfá go bhfuil tú ag síneadh do láimhe siar thar teorainn eile, teorainn an ama b'fhéidir, le bheith ag "windeáil" le hamhránaithe agus le filí
ó aimsir eile, aimsir atá thart ar bhealach amháin ach atá fós beo sna hamhráin de réir mar atá siad á ngabháil anois?
PNíU: Gan amhras ar bith.
in aicearracht aimsire
in a short period of time
*
Gluais • Glossary
fáilteachwelcoming
iontach fiafraitheachvery inquisitive
lochtblame
a mhalairt ar fadquite the opposite
le haoibh an gháirewith a smile
fial lena ndáimhgenerous with their affection
croíúilcordial
cumannfriendship
luachmharvaluable
tá dúil mhór agamI really like
saoithiúlachtoddness
snagcheol preabach an tráchtathe throbbing jazz of the traffic
mo chéadfaímy senses
ricseánnarickshaws
gíoscánsqueaking
uchtógabumps
ag spréachadhspluttering
pléascántaexuberant
dordándrone
siamsánhumming
crónánmurmuring
rosc ceoilrhapsody
clapsholastwilight
mheasfáyou would think
searradhstretch
fonn súchaitetrite melody
solúbthaflexible
spleodrachboisterous
castaí úranew turns
tromchúiseachimportant, weighty
ag súgaíochtmaking merry
gan spionnadhwithout vigour
spreang spreagthaimpulse to inspire
a dtiúin dhiamhair féintheir own mysterious tune
rúndasecret
léargasinsight
mo thriallmy journey
gaosánnose
i dtólamhalways
do chuid rámhaí a ligean le sruthletting your oars go with the flow
i mbéal na séibesuddenly
ní aimseoidh duine é féin go deoa person will never find himself
balcóiníbalconies
glas olóigeolive green
stainnínístands
síodasilk
cadáscotton
glébright
gleoitepretty
seodajewels
tráchtáilcommerce
dronggang
an dubh a chur ina gheal ortto bamboozle you
stuaicsullen appearance
dreach diúltacha negative appearance
a ndíograistheir enthusiasm
a gcuid pionsúr amplachtheir greedy pincers
téann siad i bhfostú ionatthey become entangled in you
deilín na mbacachthe rigmarole of the tramps
ag margáil leatbargaining with you
ag dréim leatexpecting you
a athrachany better
bratógrag
in aicearracht aimsirein a short period of time
amhrasachsuspicious
tuahatchet
mangairísellers
seálta ollawool shawls
fidileachafiddles
saoltachtwordliness
spioradáltachtspiritiuality
neamhchoireachinnocently
manaslogan
teachtairímessengers
smailcmouthful
dúidíní draíochtamagical clay pipes
smálblemish
clúreputation
eiteogawings
áras mórluachachimportant dwelling
beadaíconceited
tíorántatyrannical
ceannsmachtupper hand
daonlathasdemocracy
éileamhdemand
go slachtmharneatly
neartplenty
giollaservant
ordúilorderly
fairsingspacious
fionnuarcool
babhta trom meitifisicea heavy session of metaphysics
toiteachsmoky
mífholláinunhealthy
truaillithe go holcbadly polluted
galsteam
ag sceitheadh ina scamaill dhubha ghalrachaescaping in black sickly clouds
stúrdust
ina phlá phlúchtachin a suffocating plague
sceadamáinthroats
scamhógalungs
cársánachwheezy
screamh ghlas sheileogachgreen salivary scum
ag spaisteoireacht thartstrolling around
gnúisface
gnaíúilcomely
ag rúscadhrummaging
i gcarn bruscairin a pile of rubbish
áilleagántrinket
séarachassewerage
bradaílpilfering
lena ruaigeadh as bealachto drive them out of the way
seilbh shaoltaworldly possessions
burlabundle
níos tibhethicker
go bhfóirfeadh na bróga i gceart dóthat the shoes would suit him fine
Tír Tairngire na féilethe Promised Land of generosity
miantadesires
Úll Mór na bhféidearthachtaíthe Great Apple of possibilities
brioscbrittle
tnáiteweary
dílleachtaorphan
brúidiúlachtbrutality
gluaiseachtaímovements
go míorúilteachmiraculously
méithrich
cothaitheachsustaining
gealbhan binnehouse-sparrow
broiddistress
dia an áidh agus an rachmaisthe god of luck and wealth
gaoiswisdom
coimirceprotection
bratógachragged
barróghug
aimsir an Ghorta Mhóir
at the time of the Great Famine
Rugadh agus tógadh mo mháthair in áit darb ainm Town of Kildare, ceantar feirmeoireachta a bhunaigh daoine as Éirinn in áit iargúlta i lár Wisconsin
aimsir an Ghorta Mhóir.
aimsir na scrúduithe cainte
at the time of the oral exams
"Seo cuid den aiféala a bhíonn orm ag deireadh gach bliana, go dtosaím ag cur aithne orthu
aimsir na scrúduithe cainte agus mé ar buile liom féin agus leis an gcóras nach gcuireann muid aithne ar a chéile ag tús na bliana.
in imeacht na haimsire
with the passing of time
) Ba dhuine de lucht leanúna scoil na Ginéive i dtús ama é ach, mar a tharlaíonn, d'athraigh a chuid smaointe
in imeacht na haimsire agus bhí sé le háireamh ar ball ar chriticeoirí na díthógála a bhí ag saothrú in Yale.
Is maith an scéalaí an aimsir.
Time will tell.
An bhfuil fonn éirí amach ar na Gearmánaigh sa deireadh thiar thall?
Is maith an scéalaí an aimsir.
réamhaisnéis na haimsire
the weather forecast
Déanaimid ár gcraoladh nuachta féin sa seomra ranga, le ceannlínte, fógraí faoi cheolchoirmeacha, scannáin, srl, agus
réamhaisnéis na haimsire.
le himeacht aimsire
with the passing of time
Bíonn fuaim níos nádúrtha acu
le himeacht aimsire.
aimsir na Rómhánach
the time of the Romans
Mar a mhínigh Finbar dúinn: "Ní dhearnadh báid as a lán píosaí adhmaid go dtí
aimsir na Rómhánach.
aimsir na bPéindlíthe
the time of the Penal Laws
Tá scéal ann ó
aimsir na bPéindlíthe agus scéal fá am Ár dTiarna.
aimsirí na mbriathra
the verb tenses
Tá a fhios agam go bhfuil an ghramadach an-tábhachtach, go háirithe
aimsirí na mbriathra, ach nuair a amharcaim ar rialacha gramadaí, tagann mearbhlán i mo cheann.
aimsir an Ghorta Mhóir
at the time of the Great Famine
Fuair siad uilig bás
aimsir an Ghorta Mhóir.
ó aimsir an Ghorta Mhóir
from the time of the Great Famine
Féachann English ina leabhar nua ar an choireacht eagraithe Éireannach i dtréimhsí éagsúla de stair na Stát Aontaithe,
ó aimsir an Ghorta Mhóir anuas go dtí éalú dána Whitey Bulger ó na húdaráis fheidearálacha.
aimsir Shláine
the time for the Slane concerts
Ní bheidh Altan ar bharr an liosta nuair a thiocfas
aimsir Shláine nó *Oxygen*.
aimsir an ghalair crúibe is béile
at the time of the foot and mouth disease
Buille an bháis
=======
Rinne pobal na tíre seo gnaithe maith
aimsir an ghalair crúibe is béile nuair a tharraing muid le chéile lena chinntiú go dtabharfadh an tionscal is mó sa tír na cosa leis ón ghéarchéim.
ag brath ar an aimsir
depending on the weather
Agus de réir an chultúir agus an dúchais agus na hoidhreachta sin, ní miste dúinn máirseáil chomh minic agus is féidir linn (
ag brath ar an aimsir, dar ndóigh!) fríd cheantair Chaitliceacha.
aimsir na gcluichí móra iomána
at the time of the big hurling matches
Bhí roinnt mhaith plé i mbliana
aimsir na gcluichí móra iomána maidir le dul chun an chluiche nó a mhalairt.
an aimsir seo
these days
Is duine é a thugann cuairt go minic ar Bhéal Feirste
an aimsir seo.
Neosfaidh an aimsir.
Time will tell.
Má chailleann na Meiriceánaigh agus na Sasanaigh, cad é tá an tionchar a bheas ag sin ar an Mheánoirthear? An bhfógróidh Bush cogadh ar an tSiria nó ar an Iaráin?
Neosfaidh an aimsir.
aimsir mheasartha
reasonable weather
Deirtear gur measa an aimsir in Albain ná mar atá sí in Éirinn, agus chaithfinn a theacht leis an tuairim sin, ach nuair a bhí
aimsir mheasartha ann bhí tírdhreacha galánta le feiceáil ón cheann thoir ó dheas den oileán, an áit a bhfuil an coláiste suite.
aimsir mheasartha
reasonable weather
Deirtear gur measa an aimsir in Albain ná mar atá sí in Éirinn, agus chaithfinn a theacht leis an tuairim sin, ach nuair a bhí
aimsir mheasartha ann bhí tírdhreacha galánta le feiceáil ón cheann thoir ó dheas den oileán, an áit a bhfuil an coláiste suite.
Neosfaidh an aimsir
time will tell
An é Bill Lowry, iarcheannaire an Bhrainse Speisialta, an t-aon duine amháin a bhfuil a fhios aige gach a mbaineann le Stormontgate?
Neosfaidh an aimsir.
aimsir mheasartha
reasonable weather
Deirtear gur measa an aimsir in Albain ná mar atá sí in Éirinn, agus chaithfinn a theacht leis an tuairim sin, ach nuair a bhí
aimsir mheasartha ann bhí tírdhreacha galánta le feiceáil ón cheann thoir ó dheas den oileán, an áit a bhfuil an coláiste suite.
aimsir an Oireachtais
at Oireachtas time
Samhlaítear na sluaite daoine, ceol beo, dea-atmaisféar agus craic mhaith go ginearálta ach ní minic a smaoinítear ar ócáidí dá macasamhail seo mar chuid de shaol na Gaeilge, ach amháin, b’fhéidir,
aimsir an Oireachtais.
aimsirí
tenses
Tá mé ag cuardach deise chun freastal ar ranganna Gaeilge mar tá a fhios agam go bhfuil deacrachtaí móra agam go fóill leis an tuiseal ginideach, le h
aimsirí na mbriathra agus le haidiachtaí.
ó aimsir na Plandála
from the time of the Plantation
Tchí Frazer é féin mar *agent provocateur *ar son an fhrith-náisiúnachais agus gair feirge ar son na nglúnta Protastúnacha a maraíodh
ó aimsir na Plandála ar aghaidh.
ó aimsir an Ghorta Mhóir
from the time of the Great Famine
Leanfaidh cúrsaí na maidine le David McWilliams, tráchtaire sóisialta agus craoltóir a phléifidh an tuairim atá aige go mbeidh an Ghaeilge níos láidre i gceann cúig bliana is fiche ná mar a bhí sí riamh
ó aimsir an Ghorta Mhóir.
le himeacht aimsire
with the passing of time
Ar dtús abairtí simplí a bhí ann mar “Tá sé anseo”, “Tá sé ansin”, “Is breá an lá é”, ach
le himeacht aimsire d’éirigh mo chomhrá níb fhearr agus ní ba chasta.
In aimsir an ghátair náisiúnta
at the time of national distress
In aimsir an ghátair náisiúnta tá an-bhaol ann go dtiocfadh deachtóir chun cumhachta ar mhuin “éagóir na staire”.
ó aimsir an Ghorta Mhóir
from the time of the Great Famine
Leanfaidh cúrsaí na maidine le David McWilliams, tráchtaire sóisialta agus craoltóir a phléifidh an tuairim atá aige go mbeidh an Ghaeilge níos láidre i gceann cúig bliana is fiche ná mar a bhí sí riamh
ó aimsir an Ghorta Mhóir.
ó aimsir an Ghorta Mhóir
from the time of the Great Famine
Leanfaidh cúrsaí na maidine le David McWilliams, tráchtaire sóisialta agus craoltóir a phléifidh an tuairim atá aige go mbeidh an Ghaeilge níos láidre i gceann cúig bliana is fiche ná mar a bhí sí riamh
ó aimsir an Ghorta Mhóir.
ar chora crua na haimsire atá caite
of the hard turns of times gone by
I bhfianaise an dearcaidh seo tá seans go mbeadh Polannaigh gach pioc chomh híogair maidir lena stair fiú muna mbeadh beo fós daoine a bhfuil taithí phearsanta acu
ar chora crua na haimsire atá caite.
aimsir an chogaidh chathartha
during the time of the civil war
Thar na trí lá a chaitheamar i bhfoisceacht an bhláir, chonaiceamar scórtha de na daoine seo ag máirseáil, ag campáil, ag druileáil, agus ag déanamh gach rud eile a dhéanadh an gnáthshaighdiúir
aimsir an chogaidh chathartha.
aimsir na Cáinaisnéise
at the time of the Budget
Thug sé na harduithe caighdeánacha bliantúla ar liúntais leasa shóisialaigh agus araile don phobal
aimsir na Cáinaisnéise.
Neosfaidh an aimsir.
Time will tell.
Neosfaidh an aimsir.
réamhaisnéis na haimsire
the weather forecast
De réir
réamhaisnéis na haimsire, bheadh gaoth ghéar ag séideadh in aice leis an chósta an lá sin, ach shíl mé féin go mbeadh an aimsir measartha maith ar Chró na Rad, áit a bhíonn faoi cheo cuid mhaith den am.
ó aimsir an chogaidh chathartha.
since the time of the civil war.
Má thoghtar Ford, beidh seanadóir gorm i ndeisceart na Stát Aontaithe den chéad uair
ó aimsir an chogaidh chathartha.
aimsir
at the time of
Tharla an rud céanna
aimsir an Chéad Chogadh Domhanda – bhí neart oibre le fáil ag an am sin fosta.
ó aimsir Chomhaontú Aoine an Chéasta
from the time of the Good Friday Agreement
Ar bhraith sí riamh go raibh sí i mbaol?
“Thosaigh mé ag obair sa Tuaisceart ag deireadh na n-ochtóidí ach ní rabhas ag tuairisciú chomh minic sin ón áit
ó aimsir Chomhaontú Aoine an Chéasta ar aghaidh.
tá an aimsir ar cheann de na cúiseanna is tábhachtaí,
the weather is one of the most important reasons,
Céard a thugann orthu bogadh? Más fíor na tuairiscí,
tá an aimsir ar cheann de na cúiseanna is tábhachtaí, chomh maith leis an gcostas maireachtála sa mBreatain agus daoine a deir “níl tada anseo dúinn”.
mar go n-athraíonn an aimsir go tobann
because the weather changes suddenly
Bhí pubaill socraithe i gciorcal mór thart ar an fhéar, agus siúlbhealach clúdaithe in aice leo – smaoineamh an-mhaith
mar go n-athraíonn an aimsir go tobann i nDún Éideann! Bhí daoine ina suí ar an fhéar, ag léamh nó ag caint nó ag ól dí, agus neart páistí ag súgradh thart orthu.
Neosfaidh an aimsir
time will tell
Neosfaidh an aimsir an féidir le foireann Átha Cliath an fabht áirithe seo a ruaigeadh as a n-imirt in am don chraobhchomórtas.
aimsir na stailceanna ocrais.
at the time of the hunger strikes.
Músclaíodh an chumhacht sin
aimsir na stailceanna ocrais.
réamhaisnéis na haimsire
the weather forecast
Ach ní théim ann gan an trealamh ceart – éadaí teirmeacha, anarac, *bivvy bag* (mála éigeandála) –agus éistim le
réamhaisnéis na haimsire roimh ré.
réamhaisnéis na haimsire
the weather forecast
Bhí
réamhaisnéis na haimsire go maith don lá dár gcionn (Déardaoin) agus chinn mé ar dhul suas Guastatoppen i m’aonar.
an aimsir is áille den bhliain
the most beautiful weather of the year
Uaireanta bíonn
an aimsir is áille den bhliain ann i mí na Bealtaine.
le himeacht aimsire.
with the passing of time.
Ciallaíonn “Te Anau-au” uaimh ina bhfuil uisce corrach, ach tá siad tar éis éirí an-socair
le himeacht aimsire.
an dea-aimsir
good weather
ch/
Míle is fiche
15/8/07: Cora Droma Rúisc – puball agus pobal Liatroma agus muid ag súil leis
an dea-aimsir agus picnic cois na Sionainne.
aimsir na Réabhlóide,
at the time of the Revolution,
Troideadh cathanna i Manhattan
aimsir na Réabhlóide, creid nó ná creid.
aimsir an Ghorta Mhóir,
the time of the Great Famine,
Cúpla mí ó shin, bhí mé ag dráma a bhí suite in
aimsir an Ghorta Mhóir, *This Piece of Earth*.
go haimsir Éilís I
to the time of Elizabeth I
”
Téann an dráma siar
go haimsir Éilís I agus chun tosaigh go dtí an lá atá inniu ann ach ní sheachnaíonn sé an foréigean a thagann mar thoradh ar an seicteachas.
ó aimsir an Ghorta Mhóir.
from the time of the Great Famine.
Tá cainteoirí dúchais ag dul anonn chun an Oileáin Úir
ó aimsir an Ghorta Mhóir.
ó thaobh na haimsire de,
as regards the weather,
Cé gur drochshamhradh a bhí ann
ó thaobh na haimsire de, bhí sé suntasach go raibh an aimsir go breá nuair a imríodh formhór na gcluichí móra.
roinnt aimsire a mheilt
pass some time
Nó sin a chloisim ó chairde mar gur mó an taithí atá agam ar Éireannaigh um an dtaca seo agus tuigim sa chás sin go mbíonn an caidreamh níos réchúisí; bíonn am ag an mbuachaill dá chairde agus déanann an cailín
roinnt aimsire a mheilt i dteannta a cairde chomh maith.
caitheamh aimsire an-fholláin
very healthy pastime
Nuair a bhreathnaím ar gharmhic s’againne agus ar a gcairde, idir bhuachaillí agus chailíní, ag imirt peile amuigh faoin aer, measaim go bhfuil
caitheamh aimsire an-fholláin acu.
in aimsir chogaíochta nó ansmachta.
at a time of war or repression.
Foinse úsáideach eolais iad mar sin
in aimsir chogaíochta nó ansmachta.
Ba é seo aimsir bhunaithe agus fháis na n-ollscoileanna móra stáit
This was the period during which state universities were establised and grew
Ba é seo aimsir bhunaithe agus fháis na n-ollscoileanna móra stáit freisin, agus taobh istigh de scór bliain nó mar sin bhí ollscoileanna ag imirt an spóirt nua seo ó chósta go cósta.
in aimsir seo an Tíogair Cheiltigh,
in this era of the Celtic Tiger,
Is iomaí uair a chuala mé an nath go raibh aontachtaithe “more loyal to the half-crown than to the Crown” agus anois,
in aimsir seo an Tíogair Cheiltigh, tá an dearcadh sin chun tosaigh.
ó aimsir a hóige,
from the time of her youth,
**Dúil mhór**Tugann an leabhar léargas ar an dúil mhór a bhí ag Sylvia Plath san ealaín
ó aimsir a hóige, agus ar an dóigh éasca a n-aistríodh sí idir an scríbhneoireacht agus an líníocht, ag meascadh an dá rud go nádúrtha réidh lena chéile.
aimsir na cinedheighilte,
at the time of apartheid
Ach cúpla bomaite ina dhiaidh sin, deir sé:
“Dá mbeinn i m’fhear óg san Afraic Theas
aimsir na cinedheighilte, bheinn i mo bhall den ANC.
aimsir
weather
Nochtadh sa suirbhé go bhfuil trí phríomchúis le nós na rothaíochta a bheith dulta i léig: braitheann comaitéirí go bhfeileann modhanna eile iompair níos fearr dóibh, síleann siad go bhfuil an trácht róchontúirteach agus tá siad den tuairim go bhfuil an
aimsir ródhona le dul amach ar rothar.
aimsir a bháis
the time of his death
Cad é a spreag Warhol le tús a chur leis na taisceadáin todhchaí seo? Dar le Vincent Fremont – a d’oibrigh le Warhol ón mbliain 1969 go dtí
aimsir a bháis – go raibh sé féin agus Warhol ag déanamh réidh le haghaidh an Factory a aistriú ó Union Square go dtí láthair níos mó.
ó aimsir an cheannaire ghoirm
since the time of the black leader
Má tharlaíonn a leithéid, ardófar ceisteanna nár ardaíodh i Meiriceá
ó aimsir an cheannaire ghoirm Martin Luther King.
ó aimsir na sclábhaíochta i leith,
since the time of slavery onwards,
Tá Gormaigh mar chuid de shochaí Mheiriceá
ó aimsir na sclábhaíochta i leith, is é sin, ó thosaigh na hEorpaigh ag taiscéalaíocht sa Domhan Nua.
aimsir fhás na mbruachbhailte,
the time of the growth of the suburbs,
Ba iad na caogaidí
aimsir fhás na mbruachbhailte, agus déantar trácht go forleathan anois ar "*White Flight*" – teitheadh na ndaoine geala ó phlódcheantair na gcathracha amach go dtí na bruachbhailte.
ón aimsir anallód
from long ago
*“Hath not a Jew eyes? Hath not a Jew hands, organs, dimensions, senses, affections, passions; fed with the same food, hurt with the same weapons, subject to the same diseases, heal’d by the same means, warm’d and cool’d by the same winter and summer as a Christian is? If you prick us, do we not bleed? If you tickle us, do we not laugh? If you poison us, do we not die? And if you wrong us, shall we not revenge?”*
Tagann focail Shylock
ón aimsir anallód ar ais chugainn ó dhráma Shakespeare, a chríochnaigh sé i 1598.
príomhchaitheamh aimsire
main pass-time
Rith sé liom go mbíonn tógálaithe ag smaoineamh ar an mbunphrionsabal – agus tithe á dtógáil acu – gurb í an teilifís an
príomhchaitheamh aimsire atá ag teaghlaigh sa lá atá inniu ann.
san aimsir ghnáthchaite
in the every-day past tense
Níl dabht ar bith ach go mbíodh cuid mhór rámhaille agus truflaise agus bómántachta
san aimsir ghnáthchaite fá dtaobh den mhí bhocht seo.
aimsir níos tirime
drier weather
Ní raibh ach cúpla lá saoire fágtha agam ón jab agus bhí gaineamh, grian agus gloiní fíona ag teastáil uaim!Bhí an bháisteach ag titim gan stop i mBaile Átha Cliath agus bhí
aimsir níos tirime de dhíth orm.
le linn aimsir na bPlandálacha
during Plantation Times
Pléifear an dóigh a ndeachaigh teacht na nÉireannach i gcion ar theanga agus ar chultúr Learphoill, an tionchar a d’imir cúrsaí polaitiúla in Éirinn ar chathair Learphoill i ndiaidh an Chéad Chogadh Domhanda agus an imirce mhór ó iarthuaisceart Shasana go hÉirinn a tharla 400 bliain ó shin,
le linn aimsir na bPlandálacha.
in aimsir na cogaíochta.
in time of war
Is léir go bhfuil muintir na hAstráile bródúil as na fórsaí dá gcuid a bhí ar fiannas thar lear ar son na tíre
in aimsir na cogaíochta.
aimsir toghchán
at the time of elections
Teaghlach mór Fhianna Fáil ab ea a teaghlach féin agus ba ghnách leo cruinnithe a bheith acu sa teach
aimsir toghchán – ba gheall le "ceanncheathrú bheag" é tigh de Róiste ó thaobh na polaitíochta áitiúla de, dar léi féin.
mar chaitheamh aimsire:
as a hobby
Ach is léir go bhfuil cuid mhór daoine i mBaile Átha Cliath ar spéis leo a bheith ag plé leis an gcraoltóireacht
mar chaitheamh aimsire: tá céad duine bainteach leis an tseirbhís faoi láthair ar bhonn deonach.
tuar na haimsire
weather forecast
30 pm agus tar éis dom lóistín a fháil don oíche, ba go hoifig na n-oilithreach a bhí mo thriall le stampa a fháil ar mo phas oilithrigh agus le
tuar na haimsire sna Piréiní a fháil don lá arna mhárach.
Ba chaitheamh aimsire
it was a past time
Ba chaitheamh aimsire coitianta é fiche bliana ó shin i Sléibhte Cuimbria (i gCeantar na Lochanna), sna Sléibhte Pennine i Sasana agus i Sléibhte Coimre, sa Bhreatain Bhig, ach thógadh sé mí nó dhó chun staid na sléibhte a bheith i gceart, leis an timthriall 'seaca-coscairt.
aimsir
weather
Is ag deireadh seachtaine na Cincíse a chuirtear tús leis an samhradh agus leis an
aimsir bhreá, más fíor.
aimsir na flúirse
time of plenty
An dtig géilleadh do phrionsabail de réir mar a athraíonn cúrsaí geilleagair? B’fhíor don Choimisinéir Teanga, Seán Ó Cuirreáin, nuair a thug sé le fios i mbliana nár cheart breathnú ar an tacaíocht atá de dhíth ar an Ghaeilge mar ábhar roghnach breise: “Is buanchearta iad cearta teanga; ní lamháltais ná pribhléidí iad a thugtar le linn
aimsir na flúirse.
aimsir
weather
An
aimsir sa chéad dul síos.
cailín aimsire
waitress
Ach conas a tharla gur áiríodh í ar an gCorcaíoch mná is deise? “Bhuel, is
cailín aimsire mé i Scoozi’s, bialann i lár na cathrach, agus déanann mo chomhghleacaí Amanda roinnt oibre ar son Comórtas Áilleachta Miss Cork is d’iarr sí orm go gcuirfinn isteach air.
aimsir a mheilt
to pass (the) time
Agus í ag déanamh cur síos ar na rudaí a dhéanann sí chun an
aimsir a mheilt, déarfá nach bhfuil inti ach gnáthchailín óg nár bhuaigh aon chomórtas áilleachta riamh.
aimsire
weather
Google Maps
Chomh maith leis sin, bhaineamar úsáid as an ríomhaire agus an dangal gan sreang a thug mé liom chun eolas a aimsiú faoi ionaid turasóireachta éagsúla timpeall an chontae, faoi chladaigh dhifriúla, don réamhaisnéis
aimsire agus le teacht ar eolas faoi na taoidí.
chailíní aimsire
servants
De dheasca an chiníochais bhí sé níos déine ar fhir obair a fháil, ach glacadh leis na mná mar
chailíní aimsire.
aimsir
time
Chuile dhream a fuair an deis an pionna a chur sa phobal, thapaigh siad é: na polaiteoirí ó Fhianna Fáil agus ó Fhine Gael a thóg na ‘síntiúis phearsanta’
aimsir toghcháin agus na costaisí móra; na habhchóidí a bhí in ann táille cúpla míle in aghaidh an lae a ghearradh ar an Stát le linn na mbinsí fiosraithe; na comhairleoirí leighis a bhí íocaithe níos fearr ná a macasamhail in aon tír eile san Eoraip, ach a bhí i gceannas ar an gcóras sláinte ba mheasa ó thaobh freastal éifeachtach a dhéanamh ar an bpobal.
haimsire
weather
Ó tharla go gcaithfear lóistín a eagrú cúpla mí roimhe sin, níl aon bhaol nach dtiocfaidh siad mura mbíonn tuar na
haimsire ag fóirstean.
Neosfaidh an aimsir
time will tell
org/news/5158)
Neosfaidh an aimsir cén mheabhair a bhaineann an rialtas as athshlánú na bpobal dúchais foraoise.
bean aimsire
female servant
Titeann
bean aimsire dá bás ó áiléir chró feirme an Bharúin – sea go deimhin, tá an t-olc ligthe den éill is tá an saol camtha as a riocht.
aimsir
time
Bhraith mé nuachtán Gaeilge uaim fosta
aimsir an Oireachtais tráth ar tháinig an scéal brónach gur cailleadh Seán Mag Fhionnghaile, aisteoir iontach as Gaoth Dobhair, agus an scríbhneoir Mícheál Ó Brolcháin.
aimsir
weather
Tiocfaidh síneadh beag ar na laetha go luath sa bhliain úr - oiread coiscéim coiligh gach lá – agus, cé go bhfanfaidh an
aimsir go dona, ardóigh an ghrian ar an spéir de réir a chéile, agus beagnach i ngan fhios dúinn beidh an geimhreadh thart is beidh snafach faoin lus agus flúirse fáis ar ball arís ann.
gas na haimsire
tense stem
A mhalairt de theanga is ea an Ghaeilge, mar a bhfuil an tsintéis – fréamh an bhriathair,
gas na haimsire agus an phearsa, iad a dtriúr in éineacht – agus an briathar chun tosaigh san abairt (briathar +ainmní+cuspóir móide fonathanna dobhriathartha ama/áite/modha)
Bíonn meas ag daoine atá fréamhaithe ina gcultúr féin ar an éagsúlacht a bhaineann le daoine as cultúir eile a mbeidh siad ag comhoibriú leo.