braon maith sa ghrágán aige
well-oiled, well gone
" Thug Síle cluas bhodhar dó nó bhí a fhios aici go raibh
braon maith sa ghrágán aige le seo.
braon maith sa ghrágán aige
well-oiled, well gone
" Thug Síle cluas bhodhar dó nó bhí a fhios aici go raibh
braon maith sa ghrágán aige le seo.
bhí an aghaidh chomh lasta sin aige
his face was so red
Bhí sé ar steallaí ar meisce agus
bhí an aghaidh chomh lasta sin aige gur chuir sé fonn ar Chian a dhul anonn agus a ghoradh a dhéanamh leis.
bhí an aghaidh chomh lasta sin aige
his face was so red
Bhí sé ar steallaí ar meisce agus
bhí an aghaidh chomh lasta sin aige gur chuir sé fonn ar Chian a dhul anonn agus a ghoradh a dhéanamh leis.
Tá fios a ghnótha aige
he knows what he's at
Tá fios a ghnótha aige.
beidh an craiceann agus a luach aige
he'll have it both ways
Ach nuair a dhiúltaíonn na Seanadóirí rud a dhéanamh air cuirfidh sé an milleán ar na Daonlathaigh agus
beidh an craiceann agus a luach aige.
tá an-líofacht bainte amach aige
he has become extremely fluent
"
Tá sé ag foghlaim na Gaeilge le roinnt blianta anuas anois agus
tá an-líofacht bainte amach aige.
nach mbeadh uchtach aige dul ina ceann
he wouldn't have the courage to tackle it
Thosaigh sé ar an chisteanach nó bhí a fhios aige mura dtabharfadh sé aghaidh air sin ar tús
nach mbeadh uchtach aige dul ina ceann tráthnóna.
a raibh aois cait aige
everything that was old
Nuair a cuireadh
a raibh aois cait aige bealach an gharraí thosaigh an glanadh.
Bheadh a chuid aige
he'd have his work cut out
Bheadh a chuid aige an seomra seo a chur in ord agus in eagar.
Bhí an aghaidh crupaithe aige leis an phian
His face was contorted with pain
Bhí an aghaidh crupaithe aige leis an phian.
na smachtbhannaí a bhí á mbeartú aige
the sanctions he was considering
Ní fios cad é an modh a socraíodh idir an IRA agus an Ginearál de Chastelain, ach thug sé deis don DUP a rá gur "stunt" a bhí ann agus an lá ina dhiaidh thug David Trimble le fios go mbeadh sé ag leagan síos spriocama eile - Feabhra 2002 - do chríochnú an díchoimisiúnaithe, agus d'fhiafraigh de Tony Blair cad é
na smachtbhannaí a bhí á mbeartú aige do dhream ar bith nár dhíchoimisiúnaigh.
Ní raibh de dhroch-nós dá raibh aige nach raibh leis
He'd adopted every one of his bad habits
Ní raibh de dhroch-nós dá raibh aige nach raibh leis.
sna beanna aige
driven totally mad
Cineál hipí úr a bhí ann agus is minic a bhí Féilim
sna beanna aige agus é ag iarraidh cuma inteacht a chur air agus iad ag dul amach ar thóir ban.
nach mbeadh Féilim mar údar aige
that he wouldn't have Féilim as an authority, wouldn't take advice from him
Ach chinn Fiachra i bhfad ó shin
nach mbeadh Féilim mar údar aige sna cúrsaí seo.
ar adhastar aige
being led by him
Arabach ag ól todóige agus leathghloine Jameson ina ghlac, beirt striapacha
ar adhastar aige.
gan a fhios aige beirthe ná beo
without having a clue
Líon sé an pionta gan gleo gan torann ach rinne sé cartadh ar thóir an fhíona,
gan a fhios aige beirthe ná beo cá n-aimseodh sé é agus leisce orm a bheith rótheanntásach, nó go mb'éigean dom faoi dheireadh é.
ag daingniú na dáimhe atá aige cheana
strengthening the fellow-feeling it already has
"Ag breathnú ar an chomhthéacs iar-Chomhaontú Aoine an Chéasta, leis na hathruithe atá ag tarlú sa tír seo agus ar fud na hEorpa, níl aon dul as ach go mbeadh an páirtí náisiúnaíoch bunreachtúil is mó sna 26 Chontae
ag daingniú na dáimhe atá aige cheana leis an pháirtí náisiúnaíoch bunreachtúil is mó sna Sé Chontae," arsa Malcolm Byrne, comhairleoir de chuid Fhianna Fáil i nGuaire, Contae Loch Garman atá ar dhuine den dream atá ag iarraidh go mbeadh diminsean uile-Éireann ag baint le Fianna Fáil.
tá slite aimsithe aige
he has found ways
Deir siad fós leis ó am go chéile gan a bheith ag seinm liricí Béarla ach
tá slite aimsithe aige le déileáil leis seo.
cáil idirnáisiúnta á baint amach aige
achieving international fame
"
Chas Nikki le Jimi Hendrix ag an am seo fosta mar gur sheinn sé féin agus a ghrúpa, The Jimi Hendrix Experience, i München, díreach agus
cáil idirnáisiúnta á baint amach aige.
áit a raibh ainteagmháil ghnéasach aige le buachaillí óga
where he sexually molested young boys
Roghnaigh Daily Shanley mar riarthóir agus tréadaí gníomhach i bparóiste Newton i 1984,
áit a raibh ainteagmháil ghnéasach aige le buachaillí óga, de réir líomhaintí atá déanta.
go raibh an-mhisneach aige
that he had a lot of guts
Léiríonn sé sin
go raibh an-mhisneach aige.
ba bheag a bhí ar a shon aige
he had little to show for it
Bhí an óráid déanta aige bliain i ndiaidh bliana faoi ábharachas an tsaoil, faoin chur amú ama agus airgid, ach
ba bheag a bhí ar a shon aige.
go raibh braon maith ar bord aige
that he had a good drop taken
Bhí sé cairdiúil go leor mar is cosúil
go raibh braon maith ar bord aige de bharr gurbh é an deireadh seachtaine é.
bíodh an deabhal aige seo mar obair
to hell with this for a job
Dar ndóigh cuireadh pionós trom ar an imreoir céanna ach cé a chuirfeadh an milleán ar an réiteoir sin dá ndéarfadh sé leis féin agus le coiste an chontae "
bíodh an deabhal aige seo mar obair" agus éirí as.
nach raibh aon dul as aige ach an ceathrar a dhíbirt
that he had no choice but to send off the four
Ní hamháin go ndeir John
nach raibh aon dul as aige ach an ceathrar a dhíbirt, admhaíonn sé go raibh an pionós céanna tuillte ag Gaillimheach eile ach nach raibh sé in ann a uimhir a fheiceáil ná é a aithint i measc an tslua imreoirí.
go raibh braon maith ar bord aige
that he had a good drop taken
Bhí sé cairdiúil go leor mar is cosúil
go raibh braon maith ar bord aige de bharr gurbh é an deireadh seachtaine é.
nár mhór aige a dhúchas
who didn't value his heritage
Duine ab ea m'athair
nár mhór aige a dhúchas ar chúiseanna casta, idir phearsanta agus pholaitiúla.
Tá a fhios aige Dia
everyone knows
Tá a fhios aige Dia go ndeineadh an cinneadh ceart nuair a tugadh an cuireadh thar n-ais go Maigh Nuad dó mar is mó gaisce a rinne sé ansin.
ionas go mbeadh a fhios aige
so that he knows
Éistíonn sé leis an nuacht ansin sula n-éiríonn sé
ionas go mbeadh a fhios aige cad ba cheart dó a bheith ag paidreoireacht ar a shon.
agus buama ina sheilbh aige
with a bomb in his possession
Óglach sé bliana déag d'aois ab ea Behan nuair a gabhadh é i Learpholl i 1939
agus buama ina sheilbh aige.
curtha de aige
finished
"
Cinneadh dul go Meiriceá
=======
Nuair a bhí an mháistreacht
curtha de aige, chaith Allen bliain ag obair i mBanc na hÉireann.
Tá sé de rún aige
he intends
Tá sé de rún aige táille bhreise a ghearradh ar dhaoine a dhéanann a leithéid as seo amach.
agus a ábhar sin aige
and he had reason to be
Bhí Ivan ar steallaí ar mire anois
agus a ábhar sin aige.
a mbeadh sé d'acmhainn aige
who would have the capacity
Dar leis an iris *Hustler *gurb é Henry "007" Ó Dónaill an t-aon duine faoin taobh sin tíre
a mbeadh sé d'acmhainn aige an long a pholladh le neart a ngéag féin, ach séanann an snámhaí clúiteach gurbh eisean a bhuail an long.
fhís s'aige féin
his own vision
Beidh seans ansin ag Trimble an páirtí a atógáil ar
fhís s'aige féin, dar le tráchtairí.
sula raibh sé i gceann a chéile aige
before he had assembled it
Ní bheadh éalú ó chur an fhútóin le chéile nó bheadh orthu luí ar an urlár gan é, agus chuir Seán scrios agus fiche ar an diabhal rud
sula raibh sé i gceann a chéile aige.
bhí an coirice in airde aige
his hackles were up
"
Bhí a fhios ag Máire gurbh fhearr neamhiontas a dhéanamh dó anois nuair a
bhí an coirice in airde aige agus thosaigh sise a chóiriú an tseomra le cuma níos teolaí a chur air.
Mhaígh sé nach raibh an darna suí sa bhuaile aige
he claimed he had no choice
Mhaígh sé nach raibh an darna suí sa bhuaile aige ach peann a chur le pár agus rabhadh a thabhairt do mhuintir na hÉireann faoina bhfuil i ndán dóibh mura mbíonn breith acu ar a n-aiféala.
a mbeadh sé d'acmhainn aige
who could afford
Taobh amuigh de na bialanna agus na tábhairní ar fad tá fógraí móra trí-theangacha crochta anois: "*Keine Dogs*, le bhur dtoil! *Keine Paddies *le bhur dtoil!" Magadh beag searbh atá ann nó níl *Paddy *ar bith anois faoin cheantar sin
a mbeadh sé d'acmhainn aige aon rud a cheannach sna háiteanna céanna; agus níl madadh ar bith i gConnachta nach bhfuil ite.
guth s'aige
his voice
An ndearcann sé air féin mar sin?
"Déarfainn, duine ar bith atá ag iarraidh
guth s'aige a chur chun tosaigh nó guth a chruthú san fhilíocht, gur rud reibiliunach atá sa ghníomh sin," arsa Gearóid.
a mbíodh cruinnithe aige iontu
in which he used to have meetings
Bhí a fhios aige cá raibh cónaí ar McKevitt, agus bhí eolas aige ar thithe eile i gceantar Dhún Dealgan
a mbíodh cruinnithe aige iontu.
go raibh sé beartaithe aige
that he was planning
Chuir Cole in iúl d'Allen, a bhí ag obair le Scuad 18 ag an am, go raibh scrúdú an FDNY déanta aige agus
go raibh sé beartaithe aige post a fháil sa rannóg dóiteáin.
agus an plean iompair á sheoladh aige
when he was launching the transport plan
Ceist thábhachtach í seo a bhaineann go dlúth le fás agus forbairt an aontais sna blianta atá romhainn, mar a dúirt Romano Prodi, uachtarán Choimisiún na hEorpa,
agus an plean iompair á sheoladh aige.
faoi dhraíocht aige
under his spell
Thit mé i ngrá le hArt Mac Cumhaigh, tá mé
faoi dhraíocht aige - ealaíontóir "teorannach" eile.
Tá sí ar a thoil aige
he speaks it fluently
"
Tá sí ar a thoil aige anois, ach níor chuala sé í á labhairt sa bhaile agus é ag fás aníos.
go dtí go mbeadh sé bliana déag slánaithe aige
until he had reached sixteen
Creid é nó ná creid, socraíodh sa gcúirt dhúiche i Longfort go gcuirfí an buachaill óg isteach sa scoil thionsclaíoch i Leitir Fraic
go dtí go mbeadh sé bliana déag slánaithe aige, ar an údar sin amháin.
ar nós gasúirín a mbeadh folach bhíog ar siúl aige
like a little child playing hide and go-seek
Ansin chuaigh sé ar chúl géige, agus sheas sé comhthreomhar leis an ngéag, ag breathnú i leith faoi rún, mar a mheas sé, má mheas,
ar nós gasúirín a mbeadh folach bhíog ar siúl aige.
líomain atá á séanadh go láidir aige
an accusation that he is strongly denying
Ainmníodh Freddie Scappaticci mar Stakeknife, spiaire de chuid MI5 taobh istigh den IRA,
líomain atá á séanadh go láidir aige.
Is ar éigean a bhí an ráiteas déanta aige
he had barely made the statement
Is ar éigean a bhí an ráiteas déanta aige go raibh ionadaithe ó Bhord Chontae Chorcaí ag éileamh go n-éireodh sé as oifig.
sínte amach aige
extended
Léiríonn a phíosa "Christos Aneste", atá le feiceáil in eaglais i nGlaschú, Íosa á shíneadh féin amach ón chrois, a lámha fuilteacha
sínte amach aige, Sátan fágtha ar chroch ar a chúl.
atá le comhlíonadh aige
that he has to fulfil
Sa saothar seo, léirítear Íosa mar dhuine cráite a bhful cathú air, agus dírítear ar na dualgais
atá le comhlíonadh aige.
b'annamh cuideachta na bhfear aige
he seldom had the company of men
*
Gluais • Glossary
mo dhícheallmy best
a gheallaim dom féinI promise myself
san fhásachin the desert
d'fhéadfainn staonadh ó sheacláidI could abstain from chocolate
don Charghasfor Lent
cleastrick
chuirfinn dallamullóg orm féinI'd delude myself
blastatasty
íobairtsacrifice
maitheasgood
bródúilproud
casacht mhór ghroía great big cough
tairseachthreshold
tanaíthin
fiáinwild
de shíoralways
seanfhaiseantaold-fashioned
láchfriendly, pleasant
mearbhallconfusion
cheapasI thought
a bhlas tuaisceartachhis northern accent
chloisimis a chasachtwe used to hear his cough
bhímis ar bíswe used to be excited/impatient
cúbógacollections of Easter eggs
scaoilimis gach uile ní uainnwe'd cast everything aside
go scafántaspeedily
ghlacadh sí buíochas leisshe would thank him
chuireadh sí i bhfolach éshe would hide it
ag iomrascáil lena chéilewrestling one another
suachmáneasy-going person
gan puth análawithout a puff of breath
parlúsparlour, sitting-room
deireadh sí linnshe would say to us
cur i gcéill iomlántotal pretence
thuigeadh siseshe'd understand
bheannaímis dówe would greet him
d'fhiafraímis dewe'd ask him
d'fhreagraímiswe would answer
go fuarbhruiteindifferently
ag tóraíocht an mhálasearching for the bag
nodclue
go n-alpfadh Daidí siar iadthat Dad would devour them
beadaílover of sweet things
dá bharras a result
d'éalaigh méI escaped
cófrapress
ag póirseáil thartrummaging about
málaí plaisteachaplastic bags
doirtealsink
de phreabsuddenly
go raibh mo chosa nitethat it was all up with me
polaitíocht an tuaiscirtthe politics of the north
daoine muinteartharelations
díospóireachtaí bríomharalively debates
a chuairteannahis visits
b'annamh cuideachta na bhfear aigehe seldom had the company of men
ag útamáilfumbling
ba ghiorra in aois diclosest to her in age
mo dhála féin agus Tríonajust like myself and Tríona
fé mar a chaitheadh Tríona liomsaas Tríona used to treat me
barrúilfunny
de shíor dár gcáineadhalways criticizing us
ag spochadh as m'uncailteasing my uncle
agus uasal le híseal á dhéanamh aigesean uirthiseand he was patronizing her
tá sé chomh maith agamI may as well
á leanúintfollowing him
garda gradaimguard of honour
cársánwheeze
inchreidtecredible
plúchadhasthma
ag sméideadh ar m'uncailnodding at my uncle
dá mbéarfaí ormif I was caught
isteach sna gnáthchróite folaighinto the usual hiding-places
macalla na nglórthathe echo of the voices
tuaromen, sign
an ceann ab ansa liom féinthe one I liked best
mealltachenticing
bonnánhorn
fardoraslintel of door
vardúswardrobe
bheir mé barróg airI hugged him
ag cóiriú na n-adhartánarranging the cushions
glicsly
caoi a chur ar an áitto tidy up the place
margadhdeal
a roinntto share
stróic méI tore
daitecoloured
dúil chráitetorturous desire
candaí móra seacláidebig chunks of chocolate
blúire ar bhlúirebit by bit
giodalachperky
bhuail fonn múisce muidwe felt like vomiting
tháinig iarracht den cheann faoi orainnwe became a little bit down
smeartha le seacláidcovered in chocolate
teipfailure
agus uasal le híseal á dhéanamh aigesean uirthise
and he was patronizing her
*
Gluais • Glossary
mo dhícheallmy best
a gheallaim dom féinI promise myself
san fhásachin the desert
d'fhéadfainn staonadh ó sheacláidI could abstain from chocolate
don Charghasfor Lent
cleastrick
chuirfinn dallamullóg orm féinI'd delude myself
blastatasty
íobairtsacrifice
maitheasgood
bródúilproud
casacht mhór ghroía great big cough
tairseachthreshold
tanaíthin
fiáinwild
de shíoralways
seanfhaiseantaold-fashioned
láchfriendly, pleasant
mearbhallconfusion
cheapasI thought
a bhlas tuaisceartachhis northern accent
chloisimis a chasachtwe used to hear his cough
bhímis ar bíswe used to be excited/impatient
cúbógacollections of Easter eggs
scaoilimis gach uile ní uainnwe'd cast everything aside
go scafántaspeedily
ghlacadh sí buíochas leisshe would thank him
chuireadh sí i bhfolach éshe would hide it
ag iomrascáil lena chéilewrestling one another
suachmáneasy-going person
gan puth análawithout a puff of breath
parlúsparlour, sitting-room
deireadh sí linnshe would say to us
cur i gcéill iomlántotal pretence
thuigeadh siseshe'd understand
bheannaímis dówe would greet him
d'fhiafraímis dewe'd ask him
d'fhreagraímiswe would answer
go fuarbhruiteindifferently
ag tóraíocht an mhálasearching for the bag
nodclue
go n-alpfadh Daidí siar iadthat Dad would devour them
beadaílover of sweet things
dá bharras a result
d'éalaigh méI escaped
cófrapress
ag póirseáil thartrummaging about
málaí plaisteachaplastic bags
doirtealsink
de phreabsuddenly
go raibh mo chosa nitethat it was all up with me
polaitíocht an tuaiscirtthe politics of the north
daoine muinteartharelations
díospóireachtaí bríomharalively debates
a chuairteannahis visits
b'annamh cuideachta na bhfear aigehe seldom had the company of men
ag útamáilfumbling
ba ghiorra in aois diclosest to her in age
mo dhála féin agus Tríonajust like myself and Tríona
fé mar a chaitheadh Tríona liomsaas Tríona used to treat me
barrúilfunny
de shíor dár gcáineadhalways criticizing us
ag spochadh as m'uncailteasing my uncle
agus uasal le híseal á dhéanamh aigesean uirthiseand he was patronizing her
tá sé chomh maith agamI may as well
á leanúintfollowing him
garda gradaimguard of honour
cársánwheeze
inchreidtecredible
plúchadhasthma
ag sméideadh ar m'uncailnodding at my uncle
dá mbéarfaí ormif I was caught
isteach sna gnáthchróite folaighinto the usual hiding-places
macalla na nglórthathe echo of the voices
tuaromen, sign
an ceann ab ansa liom féinthe one I liked best
mealltachenticing
bonnánhorn
fardoraslintel of door
vardúswardrobe
bheir mé barróg airI hugged him
ag cóiriú na n-adhartánarranging the cushions
glicsly
caoi a chur ar an áitto tidy up the place
margadhdeal
a roinntto share
stróic méI tore
daitecoloured
dúil chráitetorturous desire
candaí móra seacláidebig chunks of chocolate
blúire ar bhlúirebit by bit
giodalachperky
bhuail fonn múisce muidwe felt like vomiting
tháinig iarracht den cheann faoi orainnwe became a little bit down
smeartha le seacláidcovered in chocolate
teipfailure
ní bhíonn dul as aige
he has no choice
Agus an té a léann an saothar,
ní bhíonn dul as aige ach a bheith páirteach sa tagairt seo uilig a bhíonn ag titim amach de shíor sa teanga.
aige baile
at home
Do bhí cúpla ceacht agam ach d'fhoghlaimíos an chuid is mó de mo chuid ceoil ag seinnt sna seisiúin
aige baile agus i mBaile Átha Cliath.
tá peann curtha le pár aige
he has put pen to paper
Tá an tír siúlta aige féin ó shin mar iriseoir agus mar fhanaiceach spóirt agus
tá peann curtha le pár aige chun cuntas a thabhairt dúinn, ní hamháin ar na cluichí ar fhreastail sé orthu, ach ar dhaoine a casadh dó, eachtraí a tharla dó, scéalta a insíodh dó agus amhráin a canadh dó.
a bhfuil níos mó ná a chion déanta aige
who has done more than his bit
Craobh na hÉireann sa dornálaíocht
=======
Duine amháin
a bhfuil níos mó ná a chion déanta aige ar son aos óg na háite agus ar son na peile agus na dornálaíochta i gCamus is ea Colmán Ó Flatharta.
mar a bheadh an lá geal aige ann
like it was daylight
Bhí sí ag deireadh na péice ag Ultán, a bhí ina shuí suas
mar a bheadh an lá geal aige ann agus gan néal codlata air.
go bhfuil fios a ghnótha aige
that he knows what he's on about
Má tá an ceart aige, agus táim cinnte
go bhfuil fios a ghnótha aige, tá sé thar am a leithéid a chur i bhfeidhm.
go mbeadh obair aige gan a dhul in abar
that it would be an effort for him not to get bogged down
Bhí an log a bhí ar dhá thaobh na cruite chomh híseal sin agus
go mbeadh obair aige gan a dhul in abar leis an charr.
Ní bhíonn aige ach caisleáin óir.
He's all 'castles in the air'.
"
Ní bhíonn aige ach caisleáin óir.
Bhí coillte bánaithe aige
he had cleared forests
Bhí coillte bánaithe aige ag bualadh amach táillí seomraí do Shiobhán.
a bhíonn á sheinnt aige
which he is playing
AÓF: Céard atá tábhachtach duit sa gceol? Nó céard a fhaigheann greim ort nuair atá duine éigin ag seinm?
PÓC: Is maith liom carachtar an duine a chloisteáil sa phíosa ceoil
a bhíonn á sheinnt aige.
go raibh sé ligthe i ndearmad aige
that he had forgotten it
I dtosach shéan an Taoiseach Jack Lynch go raibh aon eolas aige faoi na Littlejohns a bheith ag obair do MI6, ach níos déanaí d’admhaigh sé go rabhthas tar éis é sin a chur in iúl dó ach
go raibh sé ligthe i ndearmad aige.
i gcarr beag s’aigesean
in his little car
Bhí múinteoir iontach deas darbh ainm Romano i mbun an turais, agus chuaigh muid
i gcarr beag s’aigesean.
gan a dhath ar a iúl aige
with nothing on his mind
Bhí Ruairí ag tiomáint leis agus
gan a dhath ar a iúl aige ach an cailín a bhí ina suí in aice leis.
iarsmaí scríne s’aige
the remains of his shrine
Tá
iarsmaí scríne s’aige san ardeaglais.
madadh ar adhastar aige
a dog on a lead
”
Lig Liam amach í agus ina sheasamh roimhe ar leac an dorais bhí píle ard fir agus
madadh ar adhastar aige.
gur bheag nach raibh siad ag bualadh an smigid aige
that they almost touched his chin
Shuigh Rufus ar an tolg agus bhí an tolg chomh híseal sin agus cuid cos Rufus chomh fada sin
gur bheag nach raibh siad ag bualadh an smigid aige.
níl an dara rogha aige
he has no choice
Más gá do dhuine turas fada a dhéanamh,
níl an dara rogha aige ach an t-eitleán a thógáil (go Meiriceá, mar shampla).
mar bheadh siad ar slabhrú aige
as if they were transfixed by it
Choinnigh na daoine orthu ag treabhadh chun tosaigh gur chuala siad guthanna ag búirthí: “An bealach seo! An bealach seo!” Bhí cinéal inteacht solais le feiceáil rompu agus chuaigh siad uilig ina threo
mar bheadh siad ar slabhrú aige.
níl neart aige air
he can't help it
Bhí maor á stiúradh chun tosaigh agus é ag iarraidh orthu gan amharc ar dheis ach tá an duine fiosrach agus
níl neart aige air.
níl an dara rogha aige
he has no choice
Más gá do dhuine turas fada a dhéanamh,
níl an dara rogha aige ach an t-eitleán a thógáil (go Meiriceá, mar shampla).
ag brath ar dhonacht na calaoise a bhí déanta aige
depending on how bad the foul that he had committed was
Chuirtí pionós breise ansin ar imreoir,
ag brath ar dhonacht na calaoise a bhí déanta aige (imirt chontúirteach, buille le dorn nó camán, agus araile) Má bhí imreoir ar fionraí, sheas sé sin i gcás aon sórt cluiche a raibh an t-imreoir i dteideal imirt ann – ní raibh aon eisceacht i gceist.
go mbeadh deireadh an tsaoil aige ann
that it would be the end of the world
“Ní gnách leis a bheith mall,” a deir a athair Dónall, “nó tá a fhios aige go maith
go mbeadh deireadh an tsaoil aige ann.
Cad a bhí ar bun aige in aon chor?
What was he up to at all?
Cad a bhí ar bun aige in aon chor?
Thóg sé tamall fada orm oibriú amach cad a bhí feicthe agam.
cha raibh faill aige
he hadn't the time
*
Gluais • Glossary
fríd ghloine dhorchathrough a dark glass
smúidmist, murkiness
bréagachfalse
is annamhit is seldom
mionrudaíminor things
doiléirvague
i sruth na éiginnteachtain the stream of uncertainty
glas ceart na gcuibhreannthe correct green of the fields
sin an tuigethat's why
ag stánadh amachstaring out
léanalawn
ag croitheadh a gcinnshaking their heads
íomhánnaimages
iontassurprise
machnamh ceartproper thinking
scáileánscreen
ag preabadhjumping
bladhaire coinnlea candle flame
eachtraíevents
chan éthat's not it
dá thairbhe sinbecause of that
rudaí neamhiontachaunexciting, ordinary things
ar bharr na mbeannon the cliff tops
an lá fá dheireadhthe other day
ag coimhéad ar thonnta ag briseadh go díbhirceachwatching waves breaking with ardour
substaintsubstance
dá dtitfeadh mo chorp de bharr na mbeannif my body fell from the top of the cliffs
taoidetide
fiúntasworth
gníomhact
nó a mhalairtor the opposite
blaiseadhtaste
gan rud ar bith bheith gnóthaithe agam as m’aistearwithout having gained anything from the journey
fuaimeanna fánachaoccasional noises
díoscadhcreaking
coiscéimeanna folmhaempty footsteps
stánadh fadaa long stare
craos na tineadhthe roaring fire
dromchlasurface
cha dtig liomI can't
cha dtig liom í á threorúI can't guide it
déanaim iarracht a gciall a scaoileadhI try to release their meaning
le rachtanna fiáinein wild fits
seileogaspits
sáthadh scinethe stabbing of a knife
aonarachsolitary
staidéarthalevel-headed
teas an phaisinthe heat of passion
breithbirth
a cheiltto hide
anáilbreath
is annamhit is seldom
fiúntachworthwhile
dathanna seachantachaelusive colours
goitsecome on, come here
neadrachanests
seanbhallógaíold ruins
deifrehurry
cha raibh faill aigehe hadn't the time
contráiltewrong
go brách síoraíever
ag déanamh iontaiswondering
i bpeannaireacht chruinn shlachtmharin accurate neat writing
stócach ógyouth
bodhardeaf
pian a fhuilstinto suffer pain
mo bheomy life
lena dhornwith his fist
le mé féin a chosaintto protect myself
ní léimfinn amach as a bhealachI wouldn't jump out of the way
cinneadhdecision
cinntídecisions
go fadálachslowly
chan fhuil an cinneadh déantathe decision has not been made
déanaim mo chac agus mo mhúnI defecate and urinate
cuideachtúilhelpful
athrú séasúrthe change of seasons
de ghlanmheabhairoff by heart
gialljaw
gobachprotruding
gruaig fhionnblond hair
dóighiúlachtbeauty
tarraingteachattractive
rud inteachtsomething
buaireamhsorrow
ag bruidearnaighthrobbing
coimhthíochstrange
idir barra na gcrannbetween the tops of the trees
ag iarraidh mairstin airtrying to live on it
nimhneachsore
bhlais mé an phianI tasted the pain
tchíthear domhit seems to me
go dianstrictly
samhailimage
mar nach bhfuil sé de dhánacht ionam a bheith éagsúilbecause I haven't got the guts to be different
daonnachtaíhumanist
an cine daonnathe human race
bréanfoul
an bréantas a cheiltto hide the foulness
cumhráin bhréigefalse perfumes
lofarotten
gnásanna sóisialtasocial customs
béasamanners
seanseiteannaold sets
ag foscladhopening
ag scamhadhpealing
creatlachframe-work
creidbheáilto believe
scigdhráma an tsaoilthe farce of life
de réir mar atáthar ag dréimas is expected
táirgíproducts
caiteoir eiseamláireachexemplary spender
lúcháireachjoyous
teorainneacha luaisspeed limits
ag cailleadh foighdelosing patience
sceadamánthroat
mo bhrú folamy blood pressure
sciathánarm
go hionraice is a thiocfadh liomas honestly as I could
comhairleadvice
díomádisappointment
sólassolace
lagmheasarthachtrather small amount
ag tochailtdigging
tá seantaithí aige ar Éirinn
he's very familiar with Ireland
Mar sin,
tá seantaithí aige ar Éirinn ón seal sin sa choláiste agus, ar ndóigh, bhí sé ina thuairisceoir don *Times* sna Sé Chontae ó 1972-1975.
a bhfuil an Ghaeilge ar a thoil aige
who has fluent Irish
Cén fáth? Is minic duine ag obair leis féin mar bíonn sé deacair deis a fháil labhairt le duine
a bhfuil an Ghaeilge ar a thoil aige agus is gá bheith in ann cleachtadh.
chuir sé i gcéill go raibh taom croí aige
he pretended to have a heart attack
Nuair a chuala sé an téarma a bhí gearrtha air,
chuir sé i gcéill go raibh taom croí aige sa chró cúirte agus tugadh go dtí an otharlann é.
Ní raibh an dara suí sa bhuaile aige
he had no choice
Ní raibh an dara suí sa bhuaile aige ach éirí as a phost, cé go ndearna sé tréaniarracht a chur ina luí orainn nárbh amhlaidh a bhí.
ba mhinic an chonspóid sna sála aige
he was often dogged by controversy
Ach
ba mhinic an chonspóid sna sála aige; cuireadh den pháirc é i gcluiche craoibhe trí shéasúr i ndiaidh a chéile.
leonadh an murnán aige
he sprained his ankle
Bhí an oiread sin de dhriopás air agus é ag déanamh ar an doras go ndeachaigh sé thar a chois agus
leonadh an murnán aige.
ina leathláimh aige
in his one hand
Bhí Cú Chulainn ar ais ina nead beag suaimhnis i mBearna an Tuaiscirt, a theileascóp
ina leathláimh aige, agus é ag faire go glinnsúileach orthu siúd a fuair de chroí cos a leagan thar theorainn s’aigesean isteach in Ulaidh.
nach raibh a dhualgais á gcomhlíonadh aige
that he wasn't fulfilling his duties
Chomh maith leis sin, thairg sé éirí as a phost san ollscoil mar gur bhraith sé
nach raibh a dhualgais á gcomhlíonadh aige a fheabhas is ba chóir, bhí an méid sin dualgas eile air – bhí sé ina Ardeaspag ar Kraków faoi 1964 agus thagadh sé ó Kraków go Lublin ar thraein oíche le nach gcuirfí a chuid ama amú.
go raibh láncheart aige
that he had every right
Mhaígh an tAire ag an am
go raibh láncheart aige an comhad seo a sceitheadh mar gur mheas sé gur bagairt do shlándáil an Stáit a bhí i gceist.
nach raibh a dhualgais á gcomhlíonadh aige
that he wasn't fulfilling his duties
Chomh maith leis sin, thairg sé éirí as a phost san ollscoil mar gur bhraith sé
nach raibh a dhualgais á gcomhlíonadh aige a fheabhas is ba chóir, bhí an méid sin dualgas eile air – bhí sé ina Ardeaspag ar Kraków faoi 1964 agus thagadh sé ó Kraków go Lublin ar thraein oíche le nach gcuirfí a chuid ama amú.
a raibh an dubhchleachtadh aige air
that he was well used to
Ní dhéanfadh sé lá difir don seanchogadh seo idir a athair agus a mháthair a bhí ag cruinniú urraí agus
a raibh an dubhchleachtadh aige air.
Ba bheag an tsócmhainn aige
it was of little benefit to him
Ba bheag an tsócmhainn aige iad a bheith i gceann a chéile na laetha seo, nó bhí siad beirt chomh colgach sin gur thóg an rud ba lú amuigh iad.
a bhfuil an Ghaeilge ar a thoil aige
who speaks fluent Irish
Bhí Michael Noonan i gceannas ar an pháirtí in 2001 agus 2002 agus is fear é siúd
a bhfuil an Ghaeilge ar a thoil aige agus a labhraíonn í go minic.
de bharr na tallainne a bhí aige
because of the talent he had
Is fear é a raibh go leor trioblóidí agus fadhbanna aige ina shaol pearsanta, ach
de bharr na tallainne a bhí aige níor mhaith le héinne go dtiocfadh droch-chríoch air, rud a bhí i ndán dó agus é in umar na haimléise de bharr drugaí, óil, etc.
á rúisceadh thart aige
being shaken around by him
An síleann siad nár scanraigh Furey aon duine agus an fheadóg sin
á rúisceadh thart aige ar nós coilg? Ar scor ar bith, nach bhfaca tú mé ar an tele? Nach bhfaca tú mo shúil nimhe ag glioscarnach le deora ar mhala Bhinn Éadair nuair a bhí mo ghile mear á chur sa chré? *An raibh mé ag an tsochraid? *A leithéid de cheist!
“Cén dóigh nach mbeinn ann le hómós a thabhairt do Bonny Prince Charlie agus é ag gabháil faoin fhód? Prionsa cruthanta ceart amach is amach a bhí ann, bíodh a fhios agat; agus bhí sé *bonny* gan dabht.
tarraingthe amach aige cheana féin
pulled out already
Cuideoidh sé leis go bhfuil a chuid gruaige
tarraingthe amach aige cheana féin.
gurbh é a aisling leabharlann cheoil a bheith aige
that it was his dream to have a music library
Ar ár siúl dúinn síos an halla rinne sé iontas den mhéid dlúthdhioscaí a bhí sa teach, ar sheilfeanna ar an dá thaobh dínn, sa chistin freisin, tuilleadh seilfeanna lán leo, cófraí, seastáin greamaithe den bhalla, bhí siad carntha ar an gcuisneoir—thug me gloine bhainne dó agus rinne sé ceapaire dó féin—agus ar an inneall níocháin, leath an bhoird tógtha acu, dhá stól, go fiú ar leac na fuinneoige sa leithreas—rinne sé mún—agus túrbhloic díobh i ngach cúinne sa chistin, ar dhá thaobh an dorais, taobh istigh agus taobh amuigh sa halla, sa spás faoin staighre agus sa seomra suí—bhí siad i ngach áit, gan an balla le feiceáil acu ach anseo is ansiúd, dlúthdhioscaí, a dúirt sé agus shéid sé anáil amach le teann sásaimh, dlúthdhioscaí, nach iontach é?
Ina shuí ar an tolg—bhí air scíth a thabhairt do na seanchnámha, mar a deir sé féin—dúirt sé gur chuimhin leis a óige,
gurbh é a aisling leabharlann cheoil a bheith aige, sa bhaile, cartlann de gach uile dhlúthdhiosca a eisíodh riamh, in aon seomra amháin aige, seomra stórais nó garáiste mór ar chúl an tí.
go raibh an cheird aige
that he had the craft
Sé sin nuair a tháinig sé chuige, chomh fada lena ghnó féin, pé rud a déarfadh sé, sa chroí istigh thuig sé
go raibh an cheird aige.
rdmholadh tuillte aige
he deserves high praise
A
rdmholadh tuillte aige as feabhas chomóradh 90 bliain Éirí Amach na Cásca.
ina sheilbh aige
in his possession
Cé gur cúiseanna tromchúiseacha sceimhlitheoireachta a bhí i gceist, níor cuireadh ach pionós éadrom ar na fir, mar is ghnáth i gcásanna a bhaineann le dílseoirí; gearradh téarma príosúin ceithre bliana go leith ar Roy Barwise (47) as taisce gunnaí agus armlóin a bheith
ina sheilbh aige agus as a bheith ina bhall den UVF.
aturnae a raibh spéis aige i gcearta sibhialta
a solicitor who was interested in civil rights
Arís, ní duine paranóideach mé, agus sular shocraigh mé rud ar bith leis na póilíní, labhair mé le Jeremy Hawethorn,
aturnae a raibh spéis aige i gcearta sibhialta.
curtha de aige
overcome
’
D’airigh Liam éadroime ina ghéaga, an laige is an mearbhall
curtha de aige.