mar a thagair an Direánach don abhainn
as Máirtín Ó Direáin referred to the river
Braitear an iarsmaíocht Ind-Eorpaise seo fán 'Life Chianda',
mar a thagair an Direánach don abhainn, bíodh nach talamh bán ar fad an taobh sin tíre, tá againn, mar shampla, Glas Tuathail, Glas Naíon agus eile.
a nítear trácht ar an abhainn sna hannála
the river is referred to in the annals
Mar 'aba Liphi', 'iartair Liphe', 'Maighe Liphe', 'tri luind Liphe'
a nítear trácht ar an abhainn sna hannála.
A dhéithe na habhann
gods of the river
"
A dhéithe na habhann, imigí le bhur dtoil - nó fliuchfar sibh!' an bhrí atá leis.
uisce na Rí-Abhann
the water of the Rhine
Meán Fómhair 2022: I ndiaidh caismirtí idir buíonta Francacha agus Gearmánacha, tosaíonn cogadh idir an dá thír mar gheall, a deir siad araon, gur "goideadh"
uisce na Rí-Abhann uathu féin.
aibhneacha mo chuid dúigh
the rivers of my ink
bunúsmost
cé a bheadh ina dhiaidh ormwho would blame me
faraoralas
leaspáindancing, coloured lights before eyes
ag gliosarnachglistening
dhá liathróid mearcairtwo balls of mercury
le míshuaimhneasuneasily
clóscríobhántypewriter
úsáid inteachtsome use
i sruthannain torrents (of words)
ainmhí fiáinwild animal
teorainneacha mo chuid leathanachthe borders of my pages
aibhneacha mo chuid dúighthe rivers of my ink
déistinnausea
samhnasdisgust
ag tarraingt na léine allasaípulling the sweaty shirt
buarthaworried
scalltawretched, puny
sa bhúireachin the roaring
ag preabarnaílthrobbing
aicíd ghallda inteachtsome foreign disease
folcadh mór fadaa very long bath
tintreacha ifrinnthe sparks of hell
i dtólamhalways
galar na dúiseachtathe disease of wakefulness
bándeargpink
níor chuir duine ar bith chugam ná uaimnobody bothered me
seileogaspits
mo mhacasamhailsethe likes of me
doilighdifficult
mo phlucmy cheek
nimhneachsore
conáiltefreezing
ailleog cheoilburst of song
i mo chuid samhlaíochtain my imagination
creathashivers
trupnoise
gnúisface
farraige fhíochmharferocious sea
go fuarbhruitelistlessly
ealaíswans
faitíos millteanacha great fear
tráidiretray
cóngarach don abhainn
near to the river
Sna sráideanna atá
cóngarach don abhainn, tá torann casúr le cloisteáil achan áit.
mhuintir na habhann
the river people
Tá cónaí ar "
mhuintir na habhann" ar bruach na Yangste leis na céadta bliain anuas.
d’athraigh sé cúrsa na habhann
he altered the course of the river
Nuair a bhí tuilte móra ag bagairt ar an chathair, thóg an t-easpag a ráca agus
d’athraigh sé cúrsa na habhann.
abhainn ghléigeal dhonn
clear brown river
Radharc aoibhinn a bhí ann: na crainn gléasta i nduilleoga úra, an sceach gheal faoi bhláth, agus clocha méithe phálás an easpaig agus
abhainn ghléigeal dhonn ag rith fúthu.
Rinneadh an abhainn a dhreideáil
the river was dredged
Rinneadh an abhainn a dhreideáil le go mbeadh báid ábalta dul díreach go dtí an pálás agus an ardeaglais.
tháinig glár san abhainn
the river silted up
Ag deireadh an 19ú haois, áfach,
tháinig glár san abhainn.
go himeall na habhann
to the edge of the river
Sna laethanta sin, shínigh na gairdíní
go himeall na habhann, áit a raibh mórgheataí uisce, agus thagadh na daoine tábhachtacha ansin ar bháirsí.
scaipthe ar bhruacha na habhann
scattered on the banks of the river
Tá bailte beaga
scaipthe ar bhruacha na habhann agus tá ról lárnach aici i saol mhuintir an cheantair seo maidir le hiascaireacht agus turasóireacht, agus is córas iompair agus foinse uisce don chócaireacht agus don níochán í chomh maith.
caithfidh tú dreapadh síos bruach abhann
you have to climb down a riverbank
Ach an chuid is mó den am,
caithfidh tú dreapadh síos bruach abhann agus go minic dul trasna abhann reoite le bun an oigheareasa a bhaint amach.
trasna abhann reoite
across a frozen river
Ach an chuid is mó den am, caithfidh tú dreapadh síos bruach abhann agus go minic dul
trasna abhann reoite le bun an oigheareasa a bhaint amach.
a fo-aibhneacha.
its tributaries.
Tá léarscáil de Strathcarron ann atá bunaithe ar obair a rinne Timothy Pont thart fán bhliain 1600, agus neart lonnaíochtaí le feiceáil feadh an Carron agus
a fo-aibhneacha.
ciumhais na habhann
the edge of the river
Am éigin eile, b'fhéidir, ach caithfimid an turas seo a chríochnú inniu!
Ó tharla Harlem díreach scoite againn, is íoróin bhreá é casadh ar ais ar an Greenway ag
ciumhais na habhann arís, mar is í an chéad pháirc a fheiceann muid ná Thomas Jefferson Park.
san abhainn
in the river
Mhair siad, ar éigean, ar mhuca fiáine a sheilg siad sna coillte agus bhí siad ag brath chomh maith ar na bradáin ar rug siad orthu
san abhainn lena líonta.
cois abhann.
near the river.
Téann Leith Walk, ar sráid mhór lán tráchta agus siopaí athláimhe í, ansin ó lár na cathrach, nó is féidir siúlóid dheas shuaimhneach, ar a dtugtar Water of Leith, a dhéanamh
cois abhann.
ag béal na habhann,
at the mouth of the river,
B'áit chiallmhar é le cónaí ann, mar go raibh sé
ag béal na habhann, agus bhí neart éisc i Linn Giùdain.
ón abhainn
from the river
D'éirigh le George cur in luí ar shaineolaithe na hollscoile gur tharrtháil sé an píosa
ón abhainn in aice le Preston, ag maíomh gurbh é sin ba chúis le hé a bheith fliuch.
thar aibhneacha
over rivers
Tógtar go leor bóithre nua nach mbíonn cosáin i gceist leo go fóill agus go rímhinic, ní bhíonn bealach ar bith
thar aibhneacha nó thar mhótarbhealaigh ach amháin i gcarr.
abhainn shíoda
silk river
Nó curtha faoi dhraíocht ag seinm Chormaic Bhreathnaigh agus é mar
abhainn shíoda ag seinm na feadóige móire.
haibhneacha
rivers
Ní shroicheann aon uisce sna
haibhneacha seo an loch, de ghnáth, mar nach mbíonn iontu den chuid is mó ach grinnill thirime, agus poill uisce anseo is ansiúd iontu.
ar abhainn dhúigh
on a river of ink
Ar bhealach, seoladh an tsibhialtacht chugainn
ar abhainn dhúigh.
haibhneacha
rivers
Is ar an iascach is an talmhaíocht a bhí na hOgoni beo go traidisiúnta agus ní hionadh mar sin go dtugann siad urraim faoi leith don talamh is do na
haibhneacha atá timpeall orthu.
abhainn
river
Ceann de na heachtraí a ghlac mé páirt ann nó a dhul síos go Machaire Loiscthe, in aice an Bhuna Bhig, agus tar éis oilithreacht eipiciúil ar nós Froda a dhéanamh frí cheantar guaiseach síos go dtí tráigh ansin, tagann tú ar áit a bhfuil an
abhainn agus an taoide ag teacht le chéile, an t-inbhear, agus neart diúilicíní, nó ‘sliogáin dhubha’ mar a bheir sinn orthu, le fáil.
haibhneacha
rivers
In 1848 bhuail an Fiabhras Buí California nuair a fuarthas ór sna
haibhneacha agus sna sléibhte.
aibhneacha
rivers
Is ó Mau a eascraíonn roinnt
aibhneacha a shníonn amach i lochanna iomráiteacha an Scoiltghleanna.
abhainn
river
SMM: Cén cineál slatiascaireachta is fearr leat: loch,
abhainn, nó farraige, de bhád nó le cladach? DÓS: Farraige.
cois abhann
by a riverside
Is amhlaidh gur ghnách foirgnimh adhartha a thógáil
cois abhann.
haibhneacha
rivers
Ní ionadh, ina fhianaise sin, gur timpeall ar na
haibhneacha Tigris is Eofrait i ndeisceart na hIaráice a bhí cónaí ar an muintir seo go stairiúil.
haibhneacha
rivers
Mar a léiríonn a ainm, cónaíonn an crogall seo sna
haibhneacha, sna seascainn agus sna lochanna fionnuisce intíre i dtuaisceart na hAstráile.
deilteanna abhann
river deltas
Géaga crann agus imeallbhoird tíortha, gan amhras, ach sliabhraonta,
deilteanna abhann, caisirníní deataigh, duilleoga raithní, agus go leor leor nach iad chomh maith.
ghrinneall na habhann
river bottom
(D) An Siocadh Síos
=========
Ní thig le hainmhí fuarfhola cosúil le loscainn nó iasc, an cholainn a choinneáil te i rith an gheimhridh, ach is ainmhithe éirimiúla, seiftiúla iad seo! Múchfaidh siad i linn uisce faoi na carraigeacha nó faoi lomáin ar
ghrinneall na habhann nó ar leaba an locháin.
amach san abhainn
into the river
Ar a bhealach abhaile ón scoil an tráthnóna sin, is cosúil gur chaith sé é féin
amach san abhainn ó dhroichead i lár Romans-sur-Isère, baile atá céad ciliméadar ó dheas de chathair Lyon.
aibhneacha
rivers
Cuid eile, tá siad ag bailiú uisce ó
aibhneacha i radharc atá coitianta sa Tríú Domhan ach ní in áit atá chomh Briotanach le Finchley.
bhruach na habhann
riverbank
Is baile beag é Gunnedah, lonnaithe ar
bhruach na habhann Namoi, ar an taobh thiar den Imleach Mór, a scarann an stiall chaol ar chósta thoir na hAstráile ó na machairí ollmhóra intíre.
n-aibhneacha
rivers
Is sa sliabhraon seo atá foinse fhormhór mór na
n-aibhneacha a sceitheann amach san abhainnchóras is mó sa tír, ar a dtugtar an Abhantrach Murray-Darling.
bhéal abhann
river mouth
Tá achar 73 míle sa chosán seo ó
bhéal abhann Ribble ar chósta Muir Éireann soir ó thuaidh go dtí a foinse ag Cam Fell, sna Penwynion i bPáirc Náisiúnta na *Yorkshire Dales*.
bhruach na habhann
the river bank
Fuair meitheal, a bhí ag deisiú
bhruach na habhann, an taisce a bhí adhlactha i gcófra.
abhainn
river
Is
abhainn mhór láidir é an Ribble, a scuabann go gasta anuas ó na Penwynion agus is minic faoi thuile an
abhainn chéanna.
abhainn
river
Meastar gurb é Droichead Choinn Uí Neill an struchtúr is ársa i mBéal Feirste, áit ar ghnách le duine de na tiarnaí Gaelacha deireanacha as a bhfuil sé baiste theacht i dtír le fíon smuigleáilte ón
abhainn a dtugtar an *Connswater* anois air.
abhainn
river
Leis an teannas i Learpholl, bhí 5,000 trúpaí curtha ar stáisiún sa chathair agus bhí long chogaidh HMS Antrim ar ancaire in
abhainn na Merswy.
nach ag cur na caoire thar an abhainn
not just giving the appearance of doing something
Tá súil agam nach bhfuil sé ag iarraidh dallamullóg a chur orainn agus
nach ag cur na caoire thar an abhainn atá sé.
abhainn fhairsing
expansive river
Bhí an dá thaobh den Fheabhal, an
abhainn fhairsing álainn, a shníonn a bealach go réidh trí chroílár chathair Dhoire, dubh le daoine idir Chéad-Airí Tionóil, an Taoiseach, duaiseoir Nobel, maithe móra Choimisiún na hEorpa agus slua ollmhór de mhuintir ghealgháireach na cathrach, iad uilig i láthair ag oscailt oifigiúil an droichid coisithe nua, a bhfuil an t-ainm Droichead na Síochana tugtha ag an phobal air.
haibhneacha
rivers
Séard atá i gceist ná seachtar nó ochtar leaids ar mhuin capaill ag treorú na tána trasna páirceanna móra, istigh sna coillte agus tríd na
haibhneacha.
bruach na habhann
the river bank
D’fhan mé ansin thart ar cúig lá, gach maidin ag ceistiú daoine ag
bruach na habhann go dtí gur bhain mé amach bád amháin ag dul mo threosa (áit a roghnaigh mé ar léarscáil le mo shúile dúnta).
raftadh na gcaisí bána abhann
white water rafting
D’éirigh muid go luath i Te Anau chun taisteal suas go dtí cathair Queenstown (Baile na Banríona), áit a ndearna muid
raftadh na gcaisí bána abhann.
i gcoinne feacht láidir na habhann
against the strong flow of the river
Má ba shean, bhí sé láidir scafánta nuair a chonaic tú
i gcoinne feacht láidir na habhann é.
Bhíos ag taobhú na habhann
sticking to the river
Bhíos ag taobhú na habhann ionas nach mbeinn fíorchaillte, go fiú nuair nach mbíodh sé le feiceáil tríd an dufair, mhothaigh mé é mar chrios tarrthála taobh liom.
ar chuisle na habhann
drifting in on the river
Tháinig scéal an gringo loco romham
ar chuisle na habhann.
búireach na habhann
the river’s roar
Ag siúl chun an tséipéil dúinn ón gcarr, bhí
búireach na habhann le cloisteáil.
haibhneacha
rivers
Tá Wallasey ar an leathinis Cilgwri, idir na
haibhneacha Merswy agus Dyfrdwy, os comhair Learpholl, agus bhí Méara an bhaile, Moira McLaughlin i láthair chun fáilte a chur roimh an Ollamh Stephen Harding, atá ag eagrú teacht i dtír an bháid sa cheantar agus tá Paul Mercer atá ina chúntóir ag bunáit an togra: Haugesund san Iorua.
coinneal le sruth na habhann
candle(s) to flow down the river
An lá ar chuir na comharsain beannacht lena hanam, lig siad dhá scór
coinneal le sruth na habhann.
béal na habhann
the estuary
Francaigh a bhunaigh é i 1718 agus a fhios go maith acu go mbeadh smacht acu ar thráchtáil uilig an Mhississippi dá mbeadh
béal na habhann ina seilbh acu.
bruach na habhann
the riverbank
An chéad uair, cois Abhainn na Réine sa nGearmáin, ó dheas de chathair Bonn, is ag rothaíocht liom a bhíos le
bruach na habhann nuair a chonaic mé leacht.
mhealladh ó bhruach na habhann
to entice from the river bank
An bhean nach bhfaca mé roimhe sin ná ó shin, rinne sí a dícheall an bhean óg aoibhinn álainn a
mhealladh ó bhruach na habhann a fhad leis an ghuthán ar thaobh eile na sráide mar a raibh na Samaritans sásta labhairt léi.
na húdaráis ag cur na gcaorach thar an abhainn
the authorities doing something for the sake of it
Táthar ann a mheasann nach mbíonn sna hathruithe teangeolaíochta seo ach comharthacht,
na húdaráis ag cur na gcaorach thar an abhainn.
ar leataobh na habhann
on one side of the river
Tá oileán i lár ’chaon bhaile díobh, ard aerach uasal
ar leataobh na habhann, agus infheistíocht mhaith ag teastail le cic ar aghaidh a thabhairt don dá áit bonn araon.
a chuir spéis ghairmiúil i ndathanna na n-aibhneacha
who took a professional interest in river colours
D’fhéadfaí a áiteamh le dlisteanacht gur tháinig an sliocht íogair dianmhothaitheach seo as chuimhní cinn General Grant, fear eile
a chuir spéis ghairmiúil i ndathanna na n-aibhneacha.
ar na tomacha ar bhruach na habhann
on the bushes on the river bank
Ar thaobh na cathrach den áit a bhfuil an droichead sin inniu, chonaic mé oibrí Bardais ag tomhas thart
ar na tomacha ar bhruach na habhann le háiritheoir Geiger.
i mbéal na habhann
facing the river
Bhí mainistir mhór ansiúd ar leataobh an ghleanna
i mbéal na habhann sa dara haois déag agus manaigh oird Tiron as Albain aduaidh i mbun tráth agus urnaí ann.
an ceann ab fhaide suas faoi ghleann na habhann
the one furthest up the river valley
An chloch oghaim i séipéal Llanwenog
an ceann ab fhaide suas faoi ghleann na habhann, í fiche míle ón bhfarraige.
an rialtas ag cur na gcaorach thar an abhainn
the government going through with a pretence
Rinne na rialtais éagsúla náisiúnta gearráin oifigiúla trí mheáin taidhleoireachta, ach ba dhóigh liom nach raibh i gceist leis an bhfreagairt seo ach an gotha,
an rialtas ag cur na gcaorach thar an abhainn.
Aibhneacha Fola
rivers of blood
Luaigh sé Enoch Powell, an ball parlaiminte Sasanach a díbríodh i ndiaidh é a aitheasc faoi ‘
Aibhneacha Fola’ a thabhairt ach a fuair dídean Pháirtí Aontachtach Uladh ag cur síos air mar fháidh.
bhruach abhainn
river bank
Is gar i ngaol dúinn gnéithe go leor de bhéascna agus de shean-nósanna na Breataine Bige mar a fuair Diarmuid Johnson amach ar a chamrian trí sheanreilig i gCymru agus ar
bhruach abhainn Teifi.