faoi smacht na Rómhánach
under the control of the Romans
Bhí teanga Cheilteach ag na Gallaigh fosta, ach bhí siadsan faoi smacht na Rómhánach, a raibh Laidin acu, ar feadh 400 bliain.
fhoirgnimh Rómhánacha
Roman buildings
Le trealamh a bhaineann úsáid as radair, maighnéid agus friotachas chun clocha agus píosaí iarainn a aimsiú faoin talamh, tá siad tar éis teacht ar gach cineál ruda, ó fhoirgnimh Rómhánacha go heitleáin ón Dara Cogadh Domhanda.
an chathair ársa Rómhánach
the ancient Roman city
I dtuaisceart na hIordáine freisin atá an chathair ársa Rómhánach Jerash, ceann de na láithreáin Rómhánacha is fearr a chonaic mé riamh.
gan Caitlicigh Rómhánacha a fhostú
not to employ Roman Catholics
I Márta 1934, dúirt Basil Brooke: "Molaim do dhaoine gan Caitlicigh Rómhánacha a fhostú - tá 99 faoin chéad acu mídhilis.
aimsir na Rómhánach
the time of the Romans
Mar a mhínigh Finbar dúinn: "Ní dhearnadh báid as a lán píosaí adhmaid go dtí aimsir na Rómhánach.
shuíomh an aimfitéatair Rómhánaigh
the site of the Roman amphitheatre
An fáth go bhfuil sé cruinn ná gur tógadh ar shuíomh an aimfitéatair Rómhánaigh é, a bhí díreach taobh amuigh de bhallaí na cathrach ag an am.
an staraí Rómhánach
the Roman historian
D’fhéadfadh sé gurb é sin an sliabh ar thug an staraí Rómhánach Tacitus “Mons Graupius” air.
shuíomh seanteampaill Rómhánaigh
the site of an old Roman temple
it)
Cead isteach 6 euro
*An Battistero*
=======
Tógadh an bhaistealann ar shuíomh seanteampaill Rómhánaigh agus tá sí ar cheann de na foirgnimh is sine sa chathair.
Eiricigh na Róimhe
the Roman Heretics
An Ridire Ceartchreideamhach Críostaí ar chrosáid in aghaidh an Daoscarshlua Mhoslamaigh sa Bhoisnia, agus Eiricigh na Róimhe sa Chróit.
a tógadh ar shuíomh seanteampaill Romhánaigh
built on the site of an old Roman temple
Is fiú go mór fosta cuairt a thabhairt ar *La Seu,* ceann de na hardeaglaisí is suntasaí sa Spáinn, a tógadh ar shuíomh seanteampaill Romhánaigh agus a críochnaíodh sa bhliain 1450.
cumhacht impire Rómhánach na linne
the power of the Roman emperor of the time
Scríobhadh iad sa cheathrú haois le cumhacht impire Rómhánach na linne, Constantine, a threisiú.
dhá chluiche Rómhánacha
two Roman games
Scríobh an staraí Abraham de la Pryme ina dhialann sa bhliain 1697:
Tá dhá chluiche Rómhánacha acu ansin (Alkborough), ceann a dtugann siad Gillian’s Bore air, agus ceann eile ar a nglaoitear Troy’s Walls.
Ghréag-Rómhánach
Graeco-Roman
Nós is ea é ar cuireadh tús leis chomh fada siar leis an tréimhse ársa Ghréag-Rómhánach agus ba bhealach feiceálach, éifeachtach é le haird a tharraingt ar bhuanna ealaíne duine ar leith chomh maith le hé a bheith éifeachtach ó thaobh míshuaimhneas polaitiúil nó sóisialta a chur in iúl.
Rómhánaigh
Romans
Baile íonuisce atá ann; ba é sin an rud a mheall na
Rómhánaigh chun na háite i dtosach sa bhliain 123 RC agus sin an tuige a bhfuil an oiread sin scairdeán ann, is cosúil.
gobadán na Róimhe
the Roman sandpiper, busybody
Bhí Janus mar a bheadh gobadán na Róimhe ann – é ag iarraidh an dá thrá a fhreastal.
bhun colún Rómhánach
base of a Roman column
Tá an méid sin d’iarsmaí an tseansaoil sa bhaile is nach bhfuil slí do gach rud taobh istigh den iarsmalann, agus chaith mé an lón a bhí liom i mo shuí ar bhun colún Rómhánach sa chlós, le hiarsmaí eile ar gach taobh díom.
dlí na Róimhe
Roman law
Ní raibh dlí na Róimhe ach ina thús, ach is léir gur mór an t-athrú atá tagtha ar chúrsaí ó shin.
bhfuair údaráis na Róimhe réidh leis
the Roman authorities got rid of
Ach is mór an meas atá aige orthu siúd a chaitheann a saol go dílis agus go neamhbhalbh de réir bhriathar agus shampla Saor Adhmaid Nasaireit, an Giúdach Palaistíneach a bhfuair údaráis na Róimhe réidh leis ar an chros siocair nach raibh sé sásta a bhéal a choinneáil druidte.
lasc Cliarlathas na Róimhe
lashed the Roman clergy
Agus cé a bhí i láthair? Michael Dee Ó Daighdeal Dum, an daonnachtaí gáireachtach a labhair go minic agus go láidir i nDáil Éireann in éadan an chléiriúlachais; Enda Álainn Aoibhinn, an Taoiseach a lasc Cliarlathas na Róimhe an bhliain seo caite agus a labhair go láidir faoina ‘narcissism’.
Ní hionann is atarraingt airm na Róimhe
unlike the Roman withdrawal
Ní hionann is atarraingt airm na Róimhe ar ais as a críocha gafa thar na céadta bliain, d’fhéadfadh titim ó chumhacht impireachtaí ár linne féin a bheith iontach gasta.
a fhuascailt ón gciapadh Rómhánach
to release him from the Roman torture
Agus é ag déanamh achainí ar an athair mór sa spéir é a fhuascailt ón gciapadh Rómhánach, lig sé screadanna uafásacha as le linn bhuaicphoinnte an dráma seo.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
