sochaí lársrutha na hAlban
mainstream Scottish society
D'fhás agus d'fhorbair an club ag an am céanna is é a mhéadaigh comhcheangaltacht na nÉireannach i sochaí lársrutha na hAlban.
Gharbhchríocha na hAlban
the Scottish Highlands
Tagann a lán turasóirí anseo leis an bhád farantóireachta a fháil go Steòrnabhagh ar Leòdhas, nó i rith turais thart timpeall Gharbhchríocha na hAlban.
Shaor-Eaglais na hAlban
the Free Church of Scotland
Tá na hamhránaithe salm ina mbaill de Shaor-Eaglais na hAlban, eaglais Phreispitéireach, agus tá siad lonnaithe i gceantar eaglaise darb ainm Back.
gharbhchríocha na hAlban
the Scottish highlands
Spreag siad ceoltóirí ar nós Mendelssohn le cuairt a thabhairt ar gharbhchríocha na hAlban agus is as an chuairt sin a d’eascair an píosa álainn ceoil *Uaimh Fhingal*.
suite in oirthuaisceart na hAlban
situated in the northeast of Scotland
Is sráidbhaile ciúin cois trá é Portmahomack, atá suite in oirthuaisceart na hAlban ar leithinis darb ainm Tarbat Ness.
ar chósta thoir na hAlban
on the east coast of Scotland
Is sráidbhaile gleoite é Ros Maircnidh, atá suite in aice le trá mhór fhada dheirceach ar Linne Mhoireibh ar chósta thoir na hAlban.
ar fud Gharbhchríocha na hAlban
all over the Scottish Highlands
Sa bhliain 2007 beidh ceiliúradh cultúrtha ar siúl ar fud Gharbhchríocha na hAlban agus, mar chuid den fhéile sin, cuirfidh Groam House Museum taispeántas speisialta ar siúl faoi George Bain.
lonnaithe ar chósta thiar na hAlban
based on the west coast of Scotland
Ciallaíonn sé seo go mbeidh tionscadail a bheas lonnaithe ar chósta thiar na hAlban i dteideal cur isteach ar mhaoiniú trasteorann lena macasamhail in Éirinn.
Feidhmeannas na hAlban
the Scottish Executive
Ní nach ionadh, chuir Feidhmeannas na hAlban fáilte roimh an mholadh agus chuir siad coiste ar bun le féidearthachtaí comhoibrithe le hÉirinn, thuaidh agus theas, a iniúchadh.
in iarrachtaí Fheidhmeannas na hAlban
in the efforts of the Scottish Executive
“Tá suim mhór á léiriú in iarrachtaí Fheidhmeannas na hAlban deireadh a chur leis an seicteachas sa tír,” ar sé.
de bhunadh Ghlaschú nó na hAlban
of Glaswegian or Scottish origin
Caitlicigh v Protastúnaigh atá i gceist, ach is údar gáirí ar bhealach é nuair a chuireann tú san áireamh gur cuma sa diabhal leis na himreoirí ina gcroí istigh (nach de bhunadh Ghlaschú nó na hAlban a bhformhór) faoin tseafóid sheicteach.
faoi stair na hAlban.
about Scottish history.
D'aistrigh mé ó Bhéal Feirste go Dún Éideann le gairid, le cúrsa bliana ollscoile a dhéanamh faoi stair na hAlban.
deirtear gur chuir Máire, Banríon na hAlban, é.
it is said that Mary Queen of Scots planted it.
Tá sceach ársa le feiceáil taobh amuigh de Choláiste Naomh Muire, agus deirtear gur chuir Máire, Banríon na hAlban, é.
an sliabh is airde in Albain
the highest mountain in Scotland
Nuair a fheicim an t-ainm The North Face cuireann sé Beinn Nimheis, an sliabh is airde in Albain (1,344 méadar) i gcuimhne dom.
ag canadh bhailéid chlasaiceacha na hAlban.
singing the classical ballads of Scotland.
Deir an t-amhránaí mór le rá Dick Gaughan go raibh Robertson ar an amhránaí is fearr dá chuala sé riamh ag canadh bhailéid chlasaiceacha na hAlban.
Garbhchríocha na hAlban
the Scottish Highlands
Ba ghnách linn dul go Garbhchríocha na hAlban don chaitheamh aimsire seo, ach mar gheall ar an téamh domhanda níl oiread oighir sa tír sin is a bhí deich mbliana ó shin.
i dtuaisceart na hAlban.
ìn the north of Scotland.
I mí na Bealtaine, d’fhreastail mé ar scoil samhraidh
a reáchtáil The Scottish Council for Archaeology i gCataibh i dtuaisceart na hAlban.
i nGarbhchríocha na hAlban
in the Scottish Highlands
Is é Tom an t-Sabhail an sráidbhaile is airde i nGarbhchríocha na hAlban.
Iontaobhas Náisiúnta na hAlban
The National Trust for Scotland
Tá an teach inar rugadh é faoi chúram Iontaobhas Náisiúnta na hAlban anois agus is féidir cuairt a thabhairt air.
ag seinm cheol na Briotáine agus na hAlban.
playing the music of Brittany and Scotland.
’
“Ní raibh mé i bhfad san áit seo nuair a chonaic mé fógra mór ar bharr pubaill: '*Seo Puball na Gaeilge – Fáilte Roimh Phuball na Gaeilge chuig Puball na Gaeilge!'* Anonn liom gur casadh dom Meiriceánaigh ag díol foclóirí Béarla – Gaeilge, Meicsicigh ag díol foclóirí Gaeilge – Béarla agus ceolfhoireann bheag as Texas ag seinm cheol na Briotáine agus na hAlban.
Saor-Eaglais na hAlban,
the Free Church of Scotland,
Baineann salmaireacht na Gàidhlig go dlúth le Saor-Eaglais na hAlban, eaglais nach gceadaíonn ceol, ach amháin a cuid salm.
go n-admhaíonn Gaeil na hAlban
that the Gaels of Scotland admit
Dúirt Seosamh Mac Grianna tráth gurb é an difear idir Éire agus Alba ná go n-admhaíonn Gaeil na hAlban gur cloíodh i gCath Chùil Lodair iad ach go measann Gaeil na hÉireann nár cloíodh go fóill iad.
ceaptha ina Chéad-Aire ar Albain
appointed First Minister of Scotland
Ní luaithe go raibh Alex Salmond ceaptha ina Chéad-Aire ar Albain ná gur fhógair sé go mbeadh reifreann á ghairm chun an tsreang imleacáin le Sasana a ghearradh.
do gheilleagar na hAlban.
for the economy of Scotland.
Níl aon amhras ach go mbeadh impleachtaí móra ag a leithéid do gheilleagar na hAlban.
do chosmhuintir na hAlban
for the ordinary people of Scotland
Seans gur praghas ró-ard a bheadh ansin do chosmhuintir na hAlban mar éiric ar neamhspleáchas ón sean-namhaid.
iarthar na hAlban
west of Scotland
Is furasta taisteal go dtí an t-oileán álainn seo ar thuras bóthair nó iarnróid trí ghleannta is shléibhte sciamhacha maorga, agus feadh lochanna mórthaibhseacha iarthar na hAlban.
sraith na hAlban
the Scottish League
Bhain Rangers sraith na hAlban an la sin i ndiaidh iad Dundee United a bhualadh agus Celtic cluiche cothrom a imirt in éadan Hearts agus ba leor sin mar leithscéal ionsaí a dhéanamh ar cheantar Caitliceach.
Albain
Scotland
Tar éis na ceolchoirme, chasamar le beirt bhan a tháinig le sinn a fheiscint in Albain roinnt blianta ó shoin - Juliette agus Sheona.
Albain
Scotland
Is é sin, na sléibhte is airde in Albain a dhreapadh ceann i ndiaidh a chéile, gach ceann acu níos airde ná 3,000 troigh.
Garbhchríocha na hAlban
Scottish Highlands
Bíonn sé níos deacra do shléibhtoirí i Sasana agus thar lear, ar ndóigh, mar is turas fada é síos go dtí Garbhchríocha na hAlban agus tá cuid acu amuigh ar Oileán Muile, Sgitheanach.
n-Albain
Scotland
Prima nox eius i n-Albain in Pentecostén.
Albain
Scotland
Measann sé gur cheart fosta go mbeadh comhoibriú idir Rialtas Stormont agus na rialtais in Albain agus sa Bhreatain Bhig.
Albain
Scotland
Is i Sasana agus in Albain a cheapadh na chéad ghaltraenacha go luath sa naoú céad déag, ach go deimhin is i Meiriceá a cuireadh snas orthu ó na 1830aí amach.
Albain
Scotland
Ar ndóigh, thug an Captaen James Cook, arbh as Albain a athair, cúpla cuairt ar na hoileáin seo sna 1770í agus is as féin a ainmníodh an t-oileánrach.
go hAlbain
to Scotland
Fàilte gu Alba
=======
Agus sin mar a bhí an turas go hAlbain, áit a mbíonn sneachta ar na Garbhchríocha go dtí mí Meithimh.
brat na hAlban
the Scottish flag
Ag tiomáint trasna na teorann le cairde, thug mé faoi deara go bhfuil fógra breá mór ann anois: "Welcome to Scotland/ Fàilte gu Alba," a deir sé, le brat na hAlban mar chúlra.
aimsir na hAlban
the Scottish weather
Athraíonn aimsir na hAlban go gasta go minic thuas in airde sléibhe.
hAlbain
Scotland
Bhí ar an seandálaí Finbar Moore muid a fhágaint in Ailt an Chorráin
Faoin am a bheas an t-alt seo á léamh, tá súil agam go mbeidh muid ar an mbealach go hAlbain.
Albain
Scotland
Agus ós ag caint dúinn arís faoi ionsaithe, bhí rí rá agus ruaille buaille in Albain an tseachtain seo caite nuair a fuarthas amach nach ndearnadh ionsaí seicteach ar Neil Lennon ón chumann sacair Celtic don dara lá as a chéile.
shaíocht na hAlban
Scottish culture
Dearbhaíonn sé gur teanga bheo agus gur cuid de shaíocht na hAlban é an Gàidhlig.
ola na hAlban
Scottish oil
Cad chuige, cé a bheartaigh bronntanas mar é? Rinneadh iontas de fhéile Shasana ag an am, 1975, ach measadh go raibh gnóthaí ola na hAlban sa mheá chuige.
Albain
Scotland
Tá mé in Albain anois le naoi mbliana.
Iarthar na hAlban
western Scotland
Logainmneacha na Gaeltachta in Éirinn:
=================
Cén fáth a bhfuil feidhm oifigiúil ag logainmneacha i nGaeilg ghlan ghramadúil in Albain nuair nach raibh in Éirinn go dtí le gairid? Cén fáth ar caomhnaíodh cuid mhaith de na logainmneacha Gaeilge in Iarthar na hAlban, ach in Éirinn is a mhalairt a deineadh? Ar an cairt mhara d’Oileáin Árann, i gCuan na Gaillimhe, tá dhá charraig ar chósta thoir theas Inis Mór atá ainmnithe mar Carrickamimeraughy agus Illaunanaur.
beanna na hAlban
the mountains of Scotland
Feictear beanna na hAlban ó Reachlainn ó áiteanna níos faide siar in Éirinn? Fágfaidh mé fuascailt na ceiste sin faoi mhuintir Inis Eoghain agus eile.
an nasc láidir cultúir le hAlbain
the strong cultural link with Scotland
Táthar ag súil go dtiocfaidh suas le 300,000 duine ar cuairt chuig an chathair agus go mbeidh 20,000 ceoltóir ag glacadh páirte in imeachtaí éagsúla ceoil agus cultúrtha a dhéanfaidh ceiliúradh, chan amháin ar cheol traidisiúnta na hEireann ach ar an nasc láidir cultúir le hAlbain agus le tuaisceart Mheiriceá chomh maith.
as Albain aduaidh
from Scotland in the north
Bhí mainistir mhór ansiúd ar leataobh an ghleanna i mbéal na habhann sa dara haois déag agus manaigh oird Tiron as Albain aduaidh i mbun tráth agus urnaí ann.
ní bhronnfar feochadán as Albain
a thistle from Scotland won’t be presented
Tar éis an tsaoil, ní bhronnfar feochadán as Albain, ná rós as Sasana ná cainneann as an Bhreatain Bheag ar Uachtarán Mheiriceá i Washington i gcaitheamh na mblianta.
cosúil le hAlbain
like Scotland
Is é an rud atá de dhíth, go práinneach, ná reachtaíocht shimplí, shoiléir (cosúil le hAlbain) chun cearta fánaíochta a thabhairt do dhaoine sa tír seo.
gcaillfí poist in Albain
jobs would be lost in Scotland
Maíonn Browne go gcaillfí poist in Albain dá bhfágfaidís an tAontas.
chóir d’Albain dul a bealach féin
Scotland ought to go its own way
Ar an taobh eile den cheist tá leithéid Neal Ascherson, scríbhneoir agus iriseoir Albanach, a mhaíonn gur chóir d’Albain dul a bealach féin.
ar chósta thoir na hAlban
on the east coast of Scotland
Thaitin an chuairt a thug sí ar Ros Maircnigh ar chósta thoir na hAlban go mór le Liz Curtis.
oirthuaisceart na hAlban
the northeast of Scotland
Tá stair fhada shuimiúil ag Cill Rìmhinn, baile beag in oirthuaisceart na hAlban ar thug Liz Curtis cuairt air an fómhar seo caite.
i nGarbhchríocha na hAlban.
in the Scottish Highlands.
Lig Liz Curtis a scíth le déanaí i mbaile suimiúil i nGarbhchríocha na hAlban.
i nGarbhchríocha na hAlban
in the Scottish Highlands
Thug Liz Curtis cuairt ar shráidbhaile i nGarbhchríocha na hAlban ina bhfuil na Caitlicigh agus na Protastúnaigh ag tarraingt go maith le chéile leis na céadta bliain.
i dtuaisceart na hAlban
in the north of Scotland
Chaith Liz Curtis seal le gairid i gCromba, sráidbhaile i dtuaisceart na hAlban a bhfuil stair spéisiúil aici, dar léi.
na constaicí atá sa bhealach ar neamhspleáchas na hAlban,
the obstacles to the independence of Scotland,
Féachann Breandán Delap ar na constaicí atá sa bhealach ar neamhspleáchas na hAlban, sprioc atá ag Alex Salamond agus a pháirtí, an SNP.
Albain na dTréan
Scotland the Brave
Bhéarfaidh Tony Birtill amach ar chonairí an tsléibhe san alt seo thú, go barr binne i gCymru y Ddraig Gôch, in Albain na dTréan agus i Sasain na Sócmhainní.
Albain
Scotland
Thit cara le Tony Birtill ar a’ Mhònadh Ruadh in Albain ar na mallaibh, titim a ghortaigh go dona é agus a thug a bhás.
Albain
Scotland
Chuaigh Tony Birtill ar turas bliantúil Chumann na Téide Deirge, an scaifte dreapadóirí, in Albain i mí Feabhra.
saoirse iomlán na hAlban
the full independence of Scotland
Tá Ciarán Mac Aonghusa ann as i dtaobh saoirse iomlán na hAlban.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
